Report On Search For Sanskrit MSS Year 1880 1881

Author(s): F Kielhorn
Publisher: Government Central Book Depot

Page 31

16
PALM-LEAF MSS.
इत्याचार्य श्री हेमचंद्रकृतौ चौलुक्यवंशे व्याश्रयमहाकाव्ये विंशः सर्गः || ६ || ग्रंथसंख्यायां श्लोक २८२८ ।।
Leaf 183 is followed by two leaves in a different handwriting which give the contents of the several Sargas.
This poem, composed by Hemachandra in honour of his patron Kumarapala, is also called Sabdánuśásana-dvyâśrayamahākāvya, or simply Dayäsraya-mahikavya. Its primary object is to illustrate the rules of Hemachandra's own Sanskrit grammar, and some MSS. indicate therefore not merely the end of each Sarga, but also that of each Pâda of the Sabdânusâsana. The Palm-leaf MS. does this, so far as I have observed only occasionally. Other MSS. give names to each Sarga ; e.g. अणहिलपत्तनश्रीमूलराजयोर्वर्णनो नाम प्रथमः सर्गः, प्रभातमन्त्रवर्णनो नाम द्वितीयः सर्गः etc.
The following are the first five verses of the poem, taken from a paper MS:
अर्हत्यिक्षरं ब्रह्म वाचकं परमेष्ठिनः |
सिद्धचक्रस्य सद्दीजं सर्वतः प्रणिदध्महे ॥ १ ॥ भीमकान्तोद्धृतोदात्तहिंस्रशान्तगुणात्मने |
भद्रं चौलुक्यवंशाय कॢप्तस्याद्वादसिद्धये || २ || -लोकात्सालातुरीयादेः शब्दसिद्धिरियानघा | चौलुक्यवंशाज्जयति नयधर्मव्यवस्थितिः || ३ || अस्ति स्वस्तिकवद्भूमेर्धर्मागारं नयास्पदम् | पुरं सदा श्रियाश्लिष्टं नाम्नाणहिलपाटकम् || ४ || सपत्नीर्ष्याविधीहाभिः श्रानुपतिष्यते । मधूत्तमं वधूढाभिः सभ्रूक्षेपं मृदूरुभिः || ५ ||
3 1, 1, 2 सिद्धिः स्याद्वादात.
2 śabdānuśâsana I, I, I अर्हम्. ★ I, I, 3 लोकात् ; the remaining rules of the first Pada define the Samjnás Srara, Hrasva, Dirgha, Pluta, etc.
s 1, 2, 1 समानानां तेन दीर्घः.