Prabuddha Jivan 2007 Year 18 Ank 01 to 12

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 3

Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/ આ જ વર્ષ ; (૫૦) + ૧૮૦ અંક ૧૦ , તા. ૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૦૭
• શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનું માસિક મુખપત્ર
પ્રશ્ન
૦૦ પ્રબુદ્ધ જીવન પાક્ષિક ૧૯૩૯થી ૧૯૮૯ : ૫૦ વર્ષ ૦ ૦ વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૧૨ ૫-૦૦ છૂટક નકલ રૂા. ૧૦-૦૦
તંત્રી : ધનવંત તિ, શાહ
(૫. સાહેબે અવિરત અક્ષરની આરાધના કરી છે. એઓશ્રીની ફાઈલોમાં સંશોધન કરતા ધીરે ધીરે ઘણું અપ્રગટ સાહિત્ય પ્રાપ્ત થઈ રહ્યું છે. પૂ. તારા બહેન ખૂબ જ પરિશ્રમ કરી એ લેખો અમને શોધી આપે છે. “પ્રબુદ્ધ જીવન'ના જિજ્ઞાસુ વાચકોના હૃદય પાસે પૂ. સાહેબના આવા અમૂલ્ય લેખો મૂકતા આનંદ-ગૌરવનો ભાવ અનુભવું છું.-તંત્રી) આચારાંગ' વિશે અભિનવ પ્રકાશન
Lડો. રમણલાલ ચી. શાહ પરમ પૂજ્ય જ્યોતિષાચાર્ય શ્રી જયપ્રવિજયજી (શ્રમણ) મહારાજ થયેલી છે. આચારાંગ ઉપર આવશ્યક નિયુક્તિ પછી સમર્થ કૃતિ તે શ્રી સાહેબ શ્રી આચારાંગ સૂત્ર (આયારંગસુત્ત) ઉપર શ્રી શીલાકાચાર્યે સંસ્કૃત શીલાંકાચાર્યકૃત ટીકા છે. ભાષામાં ૧૨૦૦૦ શ્લોક પ્રમાણે રચેલી વૃત્તિનો હિંદી ભાષામાં અનુવાદ શ્રીશીલાંકાચાર્ય વિક્રમનાદસમા સૈકામાં થઈ ગયેલા એક મહાન આચાર્ય કરીને પ્રકાશિત કર્યો છે તેને આવકારતાં હું અત્યંત આનંદ અનુભવું છું. છે. એમના જીવન વિશે બહુ વિગત નથી સાંપડતી, પરંતુ એમ મનાય છે કે મહારાજશ્રીએ પોતાના દાદા ગુરુ, અભિધાન રાજેન્દ્ર કોષના નિર્માતા, ગુજરાતમાં થઈ ગયેલા મહાને રાજા વનરાજ ચાવડાના ગુરુ જે શ્રી પ્રકાંડ પંડિત, સમર્થ ક્રિયોદ્ધારક શ્રીમવિજય રાજેન્દ્રસૂરીશ્વરજીનું નામ આ શીલગુણસૂરિ હતા તે જ આ શ્રી શીલાંકાચાર્ય અથવા શ્રી શીલાચાર્ય. એ હિંદી ટીકા સાથે જોડીને એને “રાજેન્દ્ર સુબોધની આહોરી હિંદી ટીકા' એવું કાળે શ્રી શીલાંકાચાર્ય ગુજરાતમાં વિહરતા હતા અને પાટણ પાસે ગાંભૂ નામ આપ્યું છે તે પોતાના દાદા ગુરુ પ્રત્યેના એમના ભક્તિભાવનું દ્યોતક (ગંભૂતા) નગરમાં રહીને એમણે આચારાંગસૂત્રની આ ટીકા લખી હતી છે. આ રીતે આપણને હિંદી ભાષામાં આચારાંગસૂત્ર' વિશે એક અભિનવ એવો નિર્દેશ આ ટીકાની એક તાડપત્રીય પ્રતિ ખંભાતના ભંડારમાં છે પ્રકાશન પ્રાપ્ત થાય છે. આચારાંગ સૂત્ર વિશે હિંદી ભાષામાં અનુવાદ અને એમાં થયેલો છે. આ વિવેચનરૂપે કેટલુંક સાહિત્ય પ્રકાશિત થયેલું છે, પરંતુ શ્રી શીલાંકાચાર્યની ‘શતાવા ના પૂરાય તેિની ? ટીકાનો હિંદીમાં અનુવાદ આ પહેલી વાર પ્રકાશિત થાય છે. એથી આ શ્રી શીલાંકાચાર્યનું બીજું નામ ‘તત્ત્વાદિય’ હતું એવો ઉલ્લેખ પણ મળે વિષયના રસિક જિજ્ઞાસુઓને, વિદ્વાનોને અને આત્માર્થી જીવોને સવિશેષ છે. તેઓ નિવૃત્તિ ગચ્છના શ્રી માનવદેવસૂરિના શિષ્ય હતા. શ્રી શીલાંકાચાર્ય લાભ થશે. શ્રુતસેવાનું આ એક અનોખું કાર્ય છે.
પ્રાકૃતમાં લખેલી ‘ઉપણ મહાપુરિસચરિયું' એક મહાન કૃતિ છે. એની ‘આચારાંગસૂત્ર' વિશે સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, ગુજરાતી, હિંદી, ઇંગ્લિશ, જર્મન રચના દસ હજાર શ્લોક પ્રમાણની છે. એમાં ચોપન મહાપુરુષોના-શલાકા વગેરે ઘણી ભાષાઓમાં ઘણું સાહિત્ય પ્રકાશિત થયેલું છે. પ્રાચીન કાળમાં પુરુષોના ચરિત્ર આપવામાં આવ્યાં છે. આ ગ્રંથ પ્રકાશિત થયેલો છે અને “આચારાંગસૂત્ર (આયારંગ સુત્ત) વિશે તથા અન્ય આગમો વિશે નિર્યુક્તિ, એનો ગુજરાતી અનુવાદ પણ પ્રકાશિત થયેલો છે. કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી ભાષ, ચૂર્ણિ, ટીકા-વૃત્તિ ઇત્યાદિ પ્રકારનું ઘણું સાહિત્ય રચાયેલું છે અને હેમચંદ્રાચાર્યે ત્રિષષ્ટીશલાકા પુરુષચરિત્ર' નામના મહાન ગ્રંથની સંસ્કૃત તે પ્રકાશિત થયેલું છે. એમાં શ્રી ભદ્રબાહુવામીએ રચેલી આચારાંગનિર્યુક્તિ ભાષામાં જે રચના કરી છે એમાં એમણે શ્રી શીલાંકાચાર્યના આ પ્રાકૃત પ્રથમ સ્થાન પામે છે. પ્રાકૃત ભાષામાં પદ્યમાં લખાયેલી આ સઘન કૃતિ ગ્રંથનો આધાર લીધો છે. ઉપરથી સંસ્કૃત કે પ્રાકૃતમાં સવિસ્તર કૃતિઓની રચના અર્થપ્રકાશ માટે શ્રી શીલાંકાચાર્યે આચારાંગસૂત્રની ટીકા વિ. સં. ૯૩૩ (શક