Panchashati Prabodh Sambandh

Author(s): Mrugendravijay
Publisher: Suvasit Sahitya Prakashan

Page 358

पतोऽधिकारः
[ २९१
नाहं स्वर्गफलोपभोगरसिको नाम्पषितस्वं मया,
संतुष्टस्सृणभक्षणेन सततं, साधो ! न युकं तव । स्वर्गे[ग] यान्ति यदि त्वया विनिहता यज्ञे ध्रुवं प्राणिनो,
___ यज्ञं किं न करोषि मातृपितृमिः पुत्रैस्तथा गान्धवैः ॥३॥ राणा विशेषतो रुष्टः धनपालस्य चक्षुषी कर्षयितुं ध्यातवान् । धनपाल राज्ञः मनो अझो। राजा यावत्पुरद्वारे समागच्छति तावदेका वृद्धा नारी अंधा बालिकाहस्तबिलग्ना कम्पमाना संमुखी आगता । तदा राज्ञोक्तं भो पण्डिता! इयं जरती वर्ण्यताम् । ततः स्वस्वबुद्धधा पण्डिते. रन्यैर्नर्णितायां तस्यां भोजोक्त धनपालः प्राह - ___ एपा अन्धा स्त्री तु पृच्छति, बालिका प्रत्युत्तरं दत्ते । राझोक्तं किं पृच्छति बी, बालिका किं यक्ति च, धनपालोऽपाठीत्-~
10 किं नन्दी किं मुरारिः किमु रतिरमणः किं नलः किं कुबेरः, किं वा विद्याधरोऽसौ किमुत सुरपतिः किं विधुः किं विधाता । नायं नायं न चायं न खलु न हि नवा नापि नाऽसौ न वैषः,
क्रीडा कतुं प्रवृत्ता स्वयमपि च हले भूपतिर्भोजदेव : __ अमुं काव्यं श्रुत्वा भोजः प्रसनः प्राह, मार्गय । पण्डित धनपालोऽवग , दृष्टी देहि मामकीने 15 ममं । राजाऽवम् तव दृष्टी तव पार्श्व स्तः । धनपालोऽवग् स्वामिस्त्वया तु हरिणीवधे सरोवरवर्णने च मम दृष्टी कर्षितुं वांछिते स्तः । ततो राजा हटो दृष्टी दत्वा कोटिदानं ददौ, प्राह च न्यायेन त्वं सर्वशपुत्रो जातः श्राद्धभवनात् ।
इति हरिणवध-सरोवरवर्णन-यज्ञछागवर्णन-धनपालसम्बन्धः ।।५२१॥ [ 523 ] अथ धनपालविरचिततिलकमंजरीसम्बन्धः । .
20 एकदा भोजभूपेन धनपालः पृष्टः तवाधुना किं वैवयं विद्यते १ पण्डित आचष्टे अधुना .. मया श्रीऋषभदेवचरित्रं बध्यते । तेन मम परिवारो व्यग्रं] विद्यते ततो यदाक्रमात् पूर्ण चरित्रं
जातं ततो राज्ञोक्तं वाचय ममाने । ततो धनपालः प्रथमं प्रति भोजभूपामे वाचयितुमुरविष्टः । तत्र चरित्रस्यार्ध शृण्वन्भोजोऽमृतमिव श्रुतपुरैः पिबन् दश्यो-अस्य चरित्रस्यार्थरसो मा भूमौ पसतु एवं ध्यात्वा पुस्तकस्याधः स्वर्णकलोलक मंडयामास राजा । चरित्रार्थरसं भूमः पिनन् । दिनं निशामपि व्यतीतान् नैव जानाति, प्रीणितः सुधयेव तु संपूर्ण चरित्रं श्रुत्वा राजा जगौयदि अयोध्यानगरीस्थाने अवन्ती स्थाप्यते भरतपक्रिस्थाने मां स्थापय । शकावतारतीर्थस्थाने । महाकालप्रासादं स्थापय, आदिदेवस्थाने ईश्वरं स्थापय तदायं प्रन्यो वर्यो भवति स्वर्ण सुरभिवत् एवं स्वं कुरु तदा तुभ्यं कोटिस्वर्णस्य दीयते । श्रत्वैतद् वचनं जाहत इव क्षणं भूत्वा जगर धनपाल:
"Aho Shrutgyanam"