Panchashati Prabodh Sambandh

Author(s): Mrugendravijay
Publisher: Suvasit Sahitya Prakashan

Page 405

15
३३८ ]
মনী बने सिंहस्य शृगालो मित्रं । एकदा सिंहस्थ हस्तिना सह युध्यतः शरीरं जर्जरं जातम् । गन्तुं न शक्नोति । ततो दुमुधितो मित्रं प्रति प्राह-सत्त्वमेकमानय, मुमुक्षा लग्ना, प्राणा यास्यन्ति । ततः भृगाचे प्रमन् सम्बकर्ण रास रवा अवग-भो लम्बकर्ण ! सामः कथं त्वम् । सोऽम् कुम्भकद् भारं वाहबति परं किमपि न दचे । स्वयं शुभकानि तृणानि भक्षयित्वा निर्वाहक करोमि तेनाइं झामोऽस्मि । शृगालोऽवग-वदि मदुक्तं कुरुषे तदा तथा करोमि यथा प्रचुरं भक्ष्न्यं तव भवति । ततो लंबकर्णः शृगालेन सह पचाल । अप्रे सिंहस्य नोतस्तदा सिंहपेटा दातुमुद्यतोऽभूत् । तदा रासभो नष्टः स्वस्थाने गतः। सिंहोऽवग-शृगालं मित्रं प्रति, बुमुक्षा लग्ना । किं करिष्यते । शृगालोऽवग-मया तु भक्ष्यं आनीतं, त्वया स भक्षितुं न शक्तः किं
क्रियते । सिहोऽवम् पुनरानय तं तथा करिष्येऽहं यथा न पश्चाद् यास्यति । ततः शृगालो 10 रामभपाचे गत्वा भो मित्र ! त्वं कथं नष्टः । स रासमोऽवग-सिंहो मा हन्तुं धावितस्तेनाई.
नष्टः । शृगालोऽवग-न सिंहोऽयं किन्तु रासभी त्वामालिंगितुमनुरागत्वाधाव । त्वं तु नष्टः ततःप्रभृति मा रापभी त्वां विना न शेते। ततः स्वदर्शनेन तां प्रीणय । ततो रासभेन मुग्धत्वात् शृगालपचः प्रतिपन्नं । ततस्तत्र गतः सिंहेन चपेटया हतः भक्षितश्च । ततोऽन्यैरुक्तं आगतश्चगतश्चैव । इति मुग्धत्वे रासमसम्बन्धः ॥५९९।।
[600 ] अब अनुचितजल्पने मकारसम्बन्धः । स्वार्थमुत्सृज्य यो दंभी सत्यं प्रते सुमंदधीः ।
सः स्वार्थाद् अश्यते कुम्मकारो युधिष्ठिरो यथा ॥१॥ भीमपुरे युधिष्ठिरः कुम्भकारः तस्य कस्मिविदुत्सवे गच्छतो भग्नघटस्य कर्परं उलाटे रहें लग्नं । पृथ्वीचंद्रिका पतिता क्रमाद् रुद्धा ।
अथ कदाचिद् दुर्भिक्षे पतिते परदेशे चन्द्रपुरे चन्द्रभूपस्य मिलितः । ललाटे खड़ाहाराकारां चंद्रिका दृष्ट्वा स सेवकः कृतः, द्विगुणो ग्रासः कृतो रामा। अन्यदा परचक्रे समागते राज्ञोक्तंवैरिणं सम्मुखं गत्वा युद्धं कुर वैरिणवासय, त्वया पुरापि युद्धं कृतमस्ति । ततः स प्राहसत्यमसत्यं वा प्रोच्यते । राझोक्तं सत्यमेव जल्प। ततस्तेन स्वललादे चंद्रिकापतनस्वरूप प्रोक्तम् । ततो रामा अधचन्द्रदानेन सर्वप्रासं गृहीतः सः । इति अनवसरोचितजम्पने अनुचितजन्पने च कुम्भकारसम्बन्धः ।
[601 ] अथ मावृहितोपरि सिंहीसम्बन्धः । कस्मिंश्चिद्वने सिंहदम्पती तिष्ठतः स्म । अपत्यानि न भवन्ति । एकदा सिंहेन बालः शृगालो दृष्टः । स च पुत्रो ममायमिति पल्यै दत्तः । उक्तं च त्वया पुत्रबदयं पानीयः । ततः सिंही
पालयामास तं । क्रमात्विया पुत्राय जनितं । त्रयोऽपि सोदरीभूत्वा तिष्ठन्ति गच्छन्ति । एकदा 30 त्रिभिर्मत्तो गजो दृष्टः । यतः सिंहपुत्रौ धावितुं लग्नौ । तदा तृतीयः सिंहीपुत्रः प्राह-भो सोदरौ!
20
"Aho Shrutgyanam"