Panchashati Prabodh Sambandh

Author(s): Mrugendravijay
Publisher: Suvasit Sahitya Prakashan

Page 411

३५४ ]
प्रामपञ्चशती सप्तस्वराजयो प्रामा, मुर्छनास्त्वे कविंशतिः । ताला स्वेकोनपञ्चाशव, तिस्रो मात्रा लयाशयः ॥२॥ स्थानत्रयं यतीनां च पहास्यानि रसा नव ।
वर्णाः षट्त्रिंशद् मावा द्विचत्वारिंशत् स्मृताः ॥३॥ [ रागाः षट्त्रिंशतिर्भावाः द्विचत्वारिंशव ततः स्मृताः ॥३॥]
पंचाशीत्यधिकं घेतद् गीताङ्गानां शतं स्मृतम् ।
स्वयमेव पुरा प्रोक्तं, भरतेन श्रुतेः प्रियम् [ परम् ] ॥४॥ इत्यादितो गीतस्वरूपमहं जानामि । ततः शृगालः प्राह-यदि त्वं गीतं गायसि तदाह वृत्तेबहिस्थस्त्वदुक्तं गीतं शृणोमि । त्वं तु स्वेच्छया गाय । ततो राममो रदितु लग्न उचैः । 10 तदा जागरितः क्षेत्रपः क्रोधात् धावित्वा खरं लकुटेराहत्योदूखले बंधयित्वा क्षेत्रपा सुप्तः । म
खरः प्रहारपीडितोपि गतवेदन उत्थाय उदूखलयुतो वृत्तिं चूर्णयित्वा बहिनिर्गतः । तदा मातुलमागचन्तं खरं दृष्ट्वा भृगालः प्राहोपहास ।
साधु मातुल ! गीतेन मया प्रोक्तोऽपि न स्थितः । कंठेऽपूर्वा मणिबंद्धः, संप्राप्तं गीतजं फलम् ।। इति अज्ञाने हितोपदेशाकरणे खरसम्बन्धः ॥६१०॥
[ 611 ] अथ वृद्धहितवाक्ये वृद्धवानरसम्बन्धः । भीमपुरे चंद्रचूडभूपस्य पुत्रा वानः सह क्रीडां कुर्वन्ति । तेषां वर्यफलाधाहारं ददम्ति । तेषां वानराणां वृद्धो वानरो विचमणो विद्यते । एकदा वृद्धवानरेण प्रोक्तं-महानसमध्ये
रसवती बलादयितुं मेषयूथादेकोऽजः प्रविश्य लौल्याद् रसवती भक्षयति यदा तदा सूपकार 20 उल्मुकं लात्वा तं ताडयति । स च सम्मुखो भवति यदा तदा पृष्ठौ ताडयति मिथः कलहः
सदा जायते हुडसूपकारयोः । राजवल्लभत्वात् कोऽपि तस्योपद्रवं मरणान्तं न करोति । वृद्धवानरस्तं कलह दृष्टा वानराणा पुत्राणां पुरः सूपकार-हुडकलिं प्राह । कदाचित् सूपकारेणोल्मुकेन ज्वलता हुड आहतो भविष्यति यदा तदास्य हुडस्योर्णा लगिध्यति । स च अश्वतृष्णकुटीरमध्ये
यास्यति । अश्वतृणकुटीराणि ज्वलिष्यति । अश्वा अजल्पति दग्धा भविष्यन्ति तदा च वैद्याः 25 तेषामश्वानां चिदिकारूजनाय वानरतलमादिशति । तदा राजा भवतो हत्वा वानरतैलं कार
यिष्यन्ति । अतः सकाले एवान्यत्र गम्यते तदा वरं । वानरैरुक्तम् त्वं वृद्धो प्रथिलोऽभूः । त्वं गच्छ, वयं कुत्रापि न यास्यामः । वृद्धो वानरोऽन्यत्र वने अश्रुपातं मुख्छन् गतः। ततो हुदोर्णा बलताश्वशालाज्वलिता, अश्वज्वलनादौ च जाते वानरतैलेनाश्वानां चिकित्सा कारिता राहा। तदा
केचिन् नंष्टा पितुः पार्श्वे ये गतारते जीविता अन्ये वानरा मारिताः एवं वृद्धोक्तं ये न कुर्वन्ति ते 30 वानरा इव मरणं गच्छन्ति ।
"Aho Shrutgyanam"