Panchashati Prabodh Sambandh

Author(s): Mrugendravijay
Publisher: Suvasit Sahitya Prakashan

Page 408

चतुर्वाजधिकारः
[३५१ हारका मिलितः । तेन समं प्रीतिर्जाता । हालिक उवाच मम पाव बहु धनं विद्यते तद्गृहीत्वाम्पत्र गम्यते । ततः आवाभ्यां सुखेन स्थीयते । ततः सा रात्री पतिं सुप्तं मुक्त्वा बहुवखाभरणादि लास्वा तेन सह चचाल । मार्ग नदी समेता। चौरश्चितयामास-किमनया सिया यया पतिस्त्यक्तः मा च मम पापे न स्थास्यति अतो धंचायत्वैनां यामि । ततस्ता प्रति प्राह--नदी अगाधा वियते, प्रथमं वनादि मधमप्पय । नद्याः परकूले मुक्त्वा त्वां नेयामि । ततस्तया एकं त्रुटितं 5 जीर्णवखं परिधानाय रक्षयित्वा परं तस्यापितम् । स च सर्व लात्वा नदीमुत्तीये नष्टः यदा स नागच्छति तदा शीते पतति एकाकिनी निर्वखा गल्लदत्तहस्ता साभूत ।
इतस्तत्र तटैका शृगालिमांसपिडिं लात्वाऽऽगात् । तदा जलाग्निर्गत्य मत्स्यो मांसपिंडलोलुपो मृतप्रायो भूत्वा स्थितः । तं मत्स्यं लातुकामा भृगालिका स्वाऽऽस्यात् मांसपिंडमधो मुक्त्वा मत्स्य गृहीतुमधावत् । अत्रान्तरे व्योम्नः गृध्रोऽभ्येत्य मांसपिण्डं लात्वाकाशे गतः । मत्स्योऽपि नदो- 10 जले गतः। ततस्तां शृगाली व्यर्थना गृध्रसम्मुखमवलोकयंती सवेलं किंयंती दृष्ट्वा लिया तयोकं शृगाली प्रति
गृध्रेणापहतं मांस, मत्स्योऽपि सलिलं गता ।
मत्स्यमांसपरिम्रप्टे किं निरीक्षसि मंधुके ॥१॥ शृगालिका प्रत्युचरं जगो
यारशं मम पाण्डित्यं ताशं द्विगुणं तव ।
न बारो न च मारो कि निरीक्षसि नग्निके ॥२॥ ततः सा बी चिरं दुःखं प्राप्ताकायकरणात् ।
इति अकार्यकरणे हालिकनीशृगालिकासम्बन्धः ॥६०६॥
[607 ] अथ स्वदेश-स्वजनसुखे श्वानसम्बन्धः । सुभिक्षाणि च सर्वत्र, शिथिलाश्चापि योषितः ।
एको दोषो विदेशे स्यात् , स्वजातिश्च विरुध्यते ॥१॥ एकस्मिन् प्रामे चित्राङ्गः श्वानस्तिष्ठति । तत्र दुर्भिक्षे पतिते सर्व लोका अभाभावात् दुःखिसा जाताः । अत्रान्तरे चित्रांगः क्षुत्झामः सुभिक्षं श्रुत्वा तत्राऽचलत् । वंगदेशे गतः । तत्रैकस्य गृहे शिथिला पत्नी यथा तथानं निपति । स च तदन्नं भक्षयन तृप्तोऽभूत् । परं बहिर्निगतोऽन्यैः 26 . श्वानः पराभूतः । ततः श्वा दध्यौ-अहो वरं स्वदेशस्तत्र दुर्भिक्षेपि स्वेच्छया हिण्डते स्थास्यते तत श्वाऽसौ स्वदेशे गतः । देशान्तरायातःस चान्यैः पृष्टः-भो चित्रांग ! कथय देशान्तरवार्ता । स प्राह-सुभिक्षं, शिथिला नियः, परं तत्र देशे सुहृद्-स्वजनः कोपि न । अन्ये श्वानोऽन्यं देशान्तरायातं कदर्थयन्ति । स्वजातिने सुखावहाऽन्यत्र ।
इति स्वदेश-स्वजनसुखे श्वानसम्बन्धः॥६०७॥
20
30
"Aho Shrutgyanam"