________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૯૭
અર્થ : જેમ ભૂંડ વિષ્ટામાં રાગ કરે છે, તેમ પદાર્થના સારાસારથી અજ્ઞ જીવ અજ્ઞાનમાં (મિથ્યા તત્વમાં) રાચે છે. તેનાથી ઊલટું હંસ જેમ માન સરોવરમાં રાચે છે, તેમ જ્ઞાની જ્ઞાનમાં આનંદ અનુભવે છે.
તવતઃ જે પરાયું છે, તે પોતાનું માનવું અને જે પિતાનું છે, તેને પરાયું માનવું, તે અજ્ઞાન છે.
કાયા, કામિની, કંચન, કુટુંબ વગેરે સંગથી મળેલા સર્વ પદાર્થો વિયેગ પામનાર છે. માટે તેને ખરેખર પિતાના માનીને તેમાં રાચવું, તે ભયાનક અજ્ઞાન છે.
સમ્યગ જ્ઞાનના પ્રકાશમાં સ્વ-પર પદાર્થને વિવેક પ્રગટે છે. એટલે નીર-ક્ષીરદષ્ટિ ઊઘડે છે. નીરને જતું કરીને ક્ષીરને ગ્રહણ કરવારૂપ હંસદષ્ટિ ઊઘડે છે.
હંસદષ્ટિને આત્મદષ્ટિ કહે છે.
માટે જે જ્ઞાન આત્માને સ્વભાવની પ્રાપ્તિના સંસ્કારનું કારણ બને તે જ્ઞાન ઉપાદેય છે. કારણ કે, સ્વ-સ્વરૂપને જાણવું તે જ શ્રેષ્ઠતમ કાર્ય છે. પિતાના દ્રવ્યમાં, ગુણેમાં અને પર્યામાં રમણતા કરવાની શ્રેષ્ઠતમ પ્રીતિ તેના કારણે પ્રગટે છે.
પર વસ્તુને પિતાની માનવી તે મમતા છે. આ મમતા મારક છે. શરીર છૂટવા છતાં ન છૂટે તેવી ચીકણી આ મમતા છે.
આ મમતાને નાશ સમ્યગ જ્ઞાનથી થાય છે. એટલે સમતાની અનુભૂતિ થાય છે.
For Private and Personal Use Only
