________________
કન્યાનો પતિ ધોબીને થવા હુકમ કંરૂ છું શાન્ત થા. અને ધોબીને કહે બ્રાહ્મણ પાસે ગદ્દો નથી તેથી તે તને ગદ્ધાનું કામ કરી દેશે મારો હુકમ છે શાના થા. બાફી માર્ય-સગાઈ માટે લેવા આવનાર સાથે વાત ન કરાવા બાપે ત્રણે તોતડા છોકરાઓને દબાણ કરેલ, પણ આવનારે એકને કહ્યું કે બહોત સુંદર હોય. પેલો બોલી ગયો કે અબી ઠંડન મંડન લગાયા નાઈ, નઈ હો ઔર બી અ લગટે. બીજો કહેડફાને ટાઈટી કયું બોએ? ત્રીજો કહેસુમ બોએ હમ ટુપણ ટામ. પેલો સગાઈ કર્યા વગર જતો રહ્યો. - મૂર્ખ-સાહેબની ઘડીયાળ ચોરાંતા નોકરને પૂછયું, તે અંગ્રેજી ત્રણ જ શબ્દ શીખેલો. તે કમથી બોલ્યો કુટાયો ને ફરીયાદ પછી ખબર પડતાં છુટયો. ઘડી ચોરી છે ? યસ સર, આપી દે? નો સર મારીશ. ઓલરાઈટ! અભણ-ફોજવાલાને કહે ભરતી કરાવી લો. તે ઈંગ્લીશ ન ભણ્યો હોવાથી સમજાવ્યું કે સાહેબ પહેલાં ઉમર પુછશે, તો ૩૦ કહેજે. પછી અહીં કેટલા વખતથી રહે છે પુછશે તો ૧૦ વરસ કહેજે. પછી ત્રીજો પ્રશ્ન ખોરાકી લઇશ કે પગાર પુછશે તો દોનો કહેજે. પણ સાહેબે પહેલા બીજે ને પછી પહેલો પ્રશ્ન પુછયો. જવાબ સાંભળી ચીડાઈ કહે તું મૂર્ણ છે કે હું? તો કહે દોનો !! મૂર્ખ-રામલાલની ખબર લેવા મધરાતે મિત્ર આવી કહે અરે તમારા ખેતરમાં લાશ પડી છે. તે તમારી સમજી તપાસ કરવા આવ્યો છું. પેલાએ કપડાં વાળ વિગેરે પુછતાં મિત્રે એના જેવા જ કહેતા, હાય! મારી લાશ હશે? કહી પોકે પોકે રડ્યો. મૂખ-રડતાં છોકરાને શાંત કરવા ઘણું કહ્યું, પણ મીઠી ઉધમાથી પત્ની ન ઉઠી. છેવટે કહે ઘર સળગી જાય તોય નહિ ઉર્દુ. પતિ કહે ઉઠાડું ત્યારે જ ખરો અને તેણે ઘર સળગાવ્યું. બધા ઉઠી બહાર ભાગ્યા. મૂર્ખ-માળી બહાર ગામ જતાં રાજએ બાગ સિંચવા કહ્યું બધા ઝાડના છેક મુળ સુધી પાણી પહોંચે તેમ સિંચજે, પેલાએ સારી રીતે સીંચી બધા વૃક્ષને ઉખેડી મૂળ સુધી પહોંચ્યાની ખાત્રી કરી રાજાને ખબર આપી. મૂર્ખ-ટટ્ટી બેઠેલ ત્યાંથી બોર ખાઇ સામે બંગલે નાચ જોવા ગયો ત્યાં તેરા દીલકા ભેદ બતાદંગી કહી સાંભળી ગભરાઈ રૂ. ૧ આપ્યો છેવટ કપડાં પછી ખીજાઈને પોતે જ કહી દીધું !! ગામડીઓ ઠઠારો કરી શહેરમાં સાસરે ગયો. આર્ય સમાજ સાસરે સંધ્યા કરો છો ?
કરવી છે? પુછયું વગર સમજે હા પાડી. ઓરડામાં બે લોટા ને સુખડ જોઇ આ ૫૬૦
કનકકૃપા સંગ્રહ
