Kalyan 1957 06 Ank 04

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 4

રાજસભામાં કવિએ અનેક પ્રકારની પ્રશંસાભર્યાં' કાવ્યે ગાતા હતા. એ કાબ્વેમાં ઔરંગઝેબની રિયાસતનાં વખાણ થતાં, એનાં બળ અને બુદ્ધિનાં પણ ગુણુગાન થતાં.
એક દિવસ ઔરંગઝેબે રાજસભાના કવિએ સમક્ષ હસતા હસતા કહ્યું: “ આપનાં કાવ્યા ઘણા સુંદર હાય છે, મનને આનંદ આપનારાં પણ હોય છે, પરંતુ હું તેા સત્ય સાંભળવા ઇચ્છું છું.”
કિવએ એકખીજાના ચહેરા સામે જોઇ રહ્યા.
ઔર'ગઝેબે ફ્રીવાર કહ્યું: “શું સત્ય કહેનાર કોઇ કવિ છે જ નહિં? '' ઓરંગઝેબના તાપ તો ઘણા જ હતા; એટલે કેણુ જવાબ દેવાનું સાહસ કરે ? ઘેાડી પળે મૌનમાં ચાલી ગઇ. ઔર ગઝેબે ફરીવાર પ્રશ્નસૂચક નજરે બધા સામે જોયું. મહાકિવ ભૂષણ બળવાળા હતા, તે ઉભા થઇ ગયા અને ખેલ્યાઃ “ શાહેઆલમ, સત્ય કહેનાર તેા મળશે પણ એને પચાવવું ભારે કઠણ છે,”
“ મને શું એટલેા નખળા ધાર્યું છે? હું સત્ય સાંભળવા તૈયાર છું.” ઔરગઝેબે મિજાજથી કહ્યું.
“ તા હું સંભળાવવા તૈયાર છું.” મહાકવિ ભૂષણ ખેલ્યા. “ સંભળાવે.”
“જહાંપનાહ, એ માટે એક મહિનાના સમય માગુ છું.” મહાકવિએ કહ્યુ. ભલે....” ઔરગઝેબે મુદ્દત આપી.
મહાકવિ ભૂષણે ખીજેજ દિવસે પેાતાના પરિવારને અન્ય હિંદુ રાજ્યમાં માલ મિલકત સાથે માકલી આપ્યા, અને પોતે પણ છટકવાની તૈયારી કરી રાખી.
એક મહિના પુરા થયા. ઔર'ગઝેબે કહ્યુ': “ મહાકવિ, આજ મહિના પુરા થઇ
66
ગયા છે.”
“ હા જહાંપનાહ, હું ભૂલ્યા નથી....સંભળાવવા માટે તૈયાર જ છું.” મહાકવિ ભૂષણે કહ્યું.
“ સંભળાવે....”
તરત મહાકવિ ભૂષણે ઉભા થઈ લલકાર કર્યાઃ—
બિલેકી ઠૌર બાપ બાદશાહે શાહજહાં, તાકા કૈદ કિયા માના મકકે આગ લાઇ હું, ખડેભાઇ દ્વારા વાકે! પકરી કે કૈદ કિયા, રચક રહેમ આપ ઉમે' ન આઇ ; ખાઇકે કસમ તે' મુરાદો મનાઈ લિયે, ફેર ઉન સાથ અતિ કીન્હી તે ઠગાઇ હૈ, ભૂષણુ ભનત સાચ સુન હૈ ઔર'ગઝેબ, એસેહી અનીતિ કરી પાતશાહી પાઇ હૈ. તસવીલે હાથ ઉઠિ પ્રાત કરે ખંદગીસા, મન કે કપટ સમેં સંભારત જપ કે, આગરેમેં લાય દારા ચોકમેં ચુનાય લીના, છત્રી છિનાઇ લીના મુઅે માર ખપકે; સૂજા ખિચલાય કૈદ કરિકે મુરાદ મારે, એસેહી અનેક હુને ગેાત્ર નિજ ચપકે,