________________
: ૩૪ : જ્ઞાન-ગાયરી
: %
સંતાય, ધર્મયુક્ત જીવન, કાને ખેાજારૂપ ન બને એવી ”વનસરણી, ``સાદાઈ, ' સંસ્કાર, અહિંસા, પ્રેમ, સમભાવ અને એવાં અનેક ઉચ્ચ તા પર હતે.
અગ્રેજોએ છેલ્લા દોઢસા વમાં ભારતીય માનવતાના આ આધારને તોડવાના જબ્બર પુષાથ કર્યાં હતા અને તેમાં તેએ અમુક વર્ગ પૂરતા જ કામયાબ ખની શકયા હતા. અથવા પોતાની ભૌતિક વિચાર“ ધારાના ગણ્યા ગાંઠયા ભકતા જ કરી શકયા હતા. ભારતની વિરાટ જંતાનાં અંત:કરણ સુધી તેઓ હજી પહાંચી શકયા નહોતા.
પરંતુ સ્વરાજ પ્રાપ્ત થયા પછી જે કાર્યાં અ ંગ્રેજોથી થઈ શકયુ નહેતુ, તે આપણાં જ હાથે ધણા જ અલ્પ′ સમયમાં થઈ શકયું છે.
Gre
અંગ્રેજો . વિદેશી હતા, પરાયા હતા એટલે ભારતની જનતા એમના પર શ્રધ્ધા અને વિશ્વાસ રાખી શકતી નહતી. આજ તે આપણા પર કાઇ ખુલ્લી વિદેશી તાકાત રાજ કરતી નથી. આપણા જે ભાઇએ દેશનું સંચલાન કરે છે અને તેઓ આપણામાંનાં જ હાવાથી જનતાનાં મનમાં રહેલા અગ્રેજો અંગેના જે ભય હતા, તેવા 'ભય' પણ નીકળી ગયા છે. '
આનું પરિણામ એ આવ્યું છે કે ભારતીય માનવતાના પાયાએ આજની ભૌતિક લાલસાનો કારણે હચમચવા માંડયા છે, અને દુ:ખનું કારણું પણું એ છે કે આપણી સરકારે પોતાની દરેક યાજનાએ દરેક કાયદા-ડરાવામાં કેવળ ‘આર્થિક અને ભૌતિક હિતને * વિચાર કરે છે. ભારતીય પ્રજાના નૈતિક, ખળન થઈ રહેલા વિનિપાતની જાણે એને કોઈ ચિંતા નથી ! ઞ અને આપણા રાજકીય મહાપુરૂષા પણ એમજ માનતા હાય' છે કે વિરાટ ઉદ્યોગે થશે એટલે સુખ આવશે, નાણાં અને ઉત્પાદન વધશે એટલે લીલા લહેર‘ વર્તાઈ'જશે !''
- ભૌતિક દ્રષ્ટિએ આ વાતમાં તથ્ય પણ છે. પરંતુ જેમ એક મકાનને ઘણુ જ ભવ્ય બનાવવામાં આવે સો વરસ સુધી એની કાંકરી પણ ન ખરે એટલી ચોક્કસાઇ એના મિર્માણુમાં રાખવામાં આવે, વળી
એ મકાનનુ શાભન પશુ આંખને આંજી દે તેવુ કરવામાં આવે, એમાં અનેકવિધ સગવડતાઓ કરવામાં આવે, માની લઈએ કે એ મકાનને સેનાથી અને રત્નથી શણગારવામાં આવે ! પરંતુ એ મકાનો રહેનારનાં' આાગ્યને કે મનનાં ભળના કશા વિચાર કરવામાં ન આવે તે આવા ભવ્ય મકાનનાં નિર્માણ પાછળ’ થયેલી મહેનતના અથ શા ? ઉપયેગશે
1 A
આવી જ દશા આજના ભારતની છે. આજે સારાયે રાષ્ટ્રને અદ્યતન પ્રકારની જાહેાજલાલી વડે સમૃદ્ધ કર વાનાં સ્વપ્ન યેાજાઇ રહયાં છે, અને ઘેર ઘેર આધુનિક સગવડતાઓ પ્રાપ્ત થઇ શકે એવી ભાવના પણ રખાતી હોય છે. પરંતુ આ બધું જેના માટે કરવાનુ હોય છે, તેને તેા જાણે કેાઈ વિચાર કરવામાં આવતા નથી. આજે પરિસ્થિતિ એવી બની ગઈ છે કે દરદીની કાળજી નથી રખાતી, દવાઓની કાળજી રખાય છે.
''
»»
દવાઓની કાળથી કાંઇ દરદી ખસી શકતા નથી.
આપણું નૈતિક સ્તર ઉત્તરાત્તર નીચુ ઉતરતું
રહ્યું છે. સ્વરાજના પ્રથમ પ્રહરથી માંડીને આજ સાડા આઠે વર્ષના લાંબાકાળ તરફ નજર કરીએ તેí આપણને સ્પષ્ટ દેખાશે કે આપણા સષ્ટ્રનાયકાને મકાનતે મહાન બનાવવાની જેટલી ચિંતા છે. તેના સામો ભાંગની પણ મકાનમાં રહેનારાઓ માટે ચિ'તા નથી !
'
આમ બનવું એ પણ આપણા રાજકીય પુરૂષોને દોષ નથી. કારણ કે તે તે ભારતને ભારતની પોતાની નક્કર કસોટી વડે કદી આંકતા નથી. એની પાસે જે કસાટી છે તે બહારની છે. અને એ કસોટી વડે માત્ર મકાન-જડ-માપી શકાય છે. માનવ જનતાનું કે ચેતનનું માપ કાઢી શકાતું નથી,
ભારતની કસોટીમાં ધર્મ, નીતિ અને સંસ્કાર એ
મુખ્ય છે.
કાટ
M
અહારની કસાટીમાં ધન, વૈભવ અને ખાટા ચળ
*. *
એ મુખ્ય છે.
“
આવી વિષમ પરિસ્થિતિના કારણે આજ ભારતની જનતાનું નૈતિક એ પતન થઈ રહ્યું છે ! એ 'નૈતિક
