________________
લેખક: વદરાજશ્રી.મોહનલાલ ચુનીલાલ ધામી.
( કલ્યાણુની ચાલુ ઐતિહાસિક વાત )
વહી ગયેલી વાર્તા : પિતનપુરના પ્રિયંગુશેઠને પુત્ર દેવદિન પરણાની પહેલી રાતે પિતાની સગુણી પત્ની સરસ્વતીને જાકારે દે છે. પોતાના અહંને આધીન થયેલો તે સરસ્વતીને અપમાનિત કરે છે. વેશ્યાના ઉપાલંભના કારણે પરદેશ જાય છે. ભવિતવ્યતાએ તે સમુદ્રમાર્ગે સુંદરપુર નામની અંધેર નગરીમાં આવે છે, ત્યાં રાજાની માનીતી કુદકભાની પટજાળમાં તે ફસાઇ પડે છે. દેવદિન પિોતાની પાસેનું સર્વસ્વ ગુમાવી તેને ત્યાં ઘસ બનીને રહે છે. દેવદિનના ગયા પછી સરસ્વતી વસુરગૃહે માનપૂર્વક આવે છે. ઘરમાં સર્વ કેઈને પ્રિય બને છે. દેવદિનના દુઃખદ વર્તમાન જાણીને પિતાના શ્વસુર પ્રિયંગુશેઠની સમ્મતિપૂર્વક તે મહત્ત વ્યાપારીનું નામ ધારણ કરીને અંધેરનગરીમાં આવે છે, કુટભાની માયાજાળને ભેદી તેને જતી લે છે. પરાભવ પામેલી કુપ્રભા સરસ્વતીના ચાતુર્યથી દીન બનીને તેની દાસી બને છે, ફૂટપ્રભાનો પરિવાર પણ આ નવા વ્યાપારી ( સરસ્વતી ) સોમદતના દાસભાવને સ્વીકારે છે. છતાં ઉદાભાવે તે બધાયને સેમદત્ત છુટા કરે છે, અને ફકત દેવનિને સેવક તરીકે રાખીને તેઓ
અધરનગરીથી પ્રયાણ કરવાની તૈયારી કરે છે. હવે વાંચે આગળ– પ્રકરણ ૧૦ મું,
કતા હતા, એ સિવાય દરદાગીનાને પણ પાર આશાનું મલખું.
નહોતે. સોમદત્ત તાબડતોબ સમગ્ર ધનભંડાર
ત્યાંથી ઉપડાવીને પિતાના વહાણમાં ભરાવ્યા. નવજવાન સમદરની જાળમાં રાજની માનીતી કુપ્રભા આબાદ સપઈ ગઈ.
સુવર્ણ સિવાયના પ્રમવાસણ, માલ, અસર
બાબ વગેરે જે કંઈ હતું, તે સઘળું તેણે આ સમાચારથી સારાયે નગરમાં એક જાહેર લીલામ કરીને વેચાવી નાખ્યું. અને પ્રકારને આનંદ છવાઈ ગયું હતું, અને અંધેર- દ્રપ્રભાનું ભવ્ય મકાન પણ લીલામ કરીને નગરીને રાજા ભારે વિમાસણમાં પડી ગયે હતે. વેચી નાખ્યું. આ બધું વેચતા જે કંઈ ધન
સરસ્વતી સમજતી હતી કે, રાજા વાજ આવ્યું તે તેણે પિતાના વહાણમાં ભરાવ્યું. ને વાંદરા પળે પળે પલટી જતાં હોય છે, એટલે કુપ્રભાના મહેલમાં બધા મળીને બસ તેણે બીજે જ દિવસે સવારે કટપ્રભાને ધન- સત્તાવન ગુલામ હતા. એમાંના મોટા ભાગના ભંડાર ખેલાવ્યું.
તે સાર્થવાહ ને વેપારીઓ હતા. એ ધનભંડાર જોતાં જ સોમદત્તના વેશમાં
સેમદને એક માત્ર દેવદિત્રને પિતાના રહેલી સરસ્વતીની આંખો ચાર થઈ ગઈ. અનેક વહાણ પર મોકલી આપે, અને બાકીના બસો વેપારીઓને લટીને કટ્ટપ્રભાએ અઢળક ધન છપ્પન ગુલામને દસ દસ હજાર સુવર્ણમુદ્રાઓ એકત્ર કર્યું હતું. ધનભંડારમાં ઢગલાબંધ આપીને મુક્ત કર્યો. સુવણ હતું, અને એકવીસ ચરૂ થી ક્લન ફૂટપ્રભા આ બધું જોઈને બળી- જળી રહી
