Kalyan 1953 08 Ank 06

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 3

',
|||||||||||||||||||||||0||0|| || |6 | LI
સમયનાં ક્ષીર–નીર.
DIET
5|[6], [[6][]]ALA|||||
શ્રી સંજય.
જૈન મુનિઓ માટે પાઠ્યપુસ્તક દ્વારાનિ ધપ્રચાર; વર્તમાન રાજકારણી પુરુષો આપણને વારંવાર કહી રહ્યા છે કે, ભારતનું રાજ બંધારણ અસાંપ્રદાયિક છે. રાજ્યને કોઈ ધર્મ, જ્ઞાતિ, સમાજ, કે સપ્રદાય નથી. હકીકતની દૃષ્ટિયે માની લઈએ કે રાજ્યના સ્વતંત્ર કોઈ ધર્મ ન હોઇ શકે. અનેક ધર્મોમાં માનતી રાજ્યની ભિન્ન-ભિન્ન સોંપ્રદાયની પ્રજાના વિભિન્ન ધર્મો પ્રત્યે સમભાવ રાખવા એ કુશલ રાજ્યકર્તાઓનુ પ્રધાન કબ છે. પણ એથી રાજ્યકર્તાઓને કાઈ પાતાના ધર્મ જ
ન હોવા જોઇએ, એ રીતને જે આજે પ્રચાર કોંગ્રેસ જેવી હિંદની મહાન રાજકીય સંસ્થાના જવાબદાર અધીકારીઓ દ્વારા વારંવાર આપણી સમક્ષ થઈ રહ્યો છે. એ બિલકુલ ન હુમજી શકાય તેવી વસ્તુ છે, છતાં એ ગમે તે હોય. ધર્મને માનવા યા ન માનવા એ સહુની પોત-પોતાની માન્યતા કે શ્રદ્દા ઉપર જ આધાર રાખે છે. એતે અંગે કોઈપણ પ્રકારના કોઈના ઉપર બલાત્કાર ન જ હોઇ શકે એ સ્પષ્ટ વાત છે. પણ એથી કાપણુ ધર્મમાં માનનાર સમાજને, ય તેના પૂજ્ય ધર્મગુરુઓને કે તેની ધાર્મિક સ ંસ્થાને હલકટ, નિંધ તેમજ વાંચનાર યાં સાંભળનારને તેના પ્રત્યે તિરસ્કાર પેદા થાય, તેવુ લખવા યા ખોલવાના અધિકાર સ્વતંત્ર ભારતમાં કોઈ પણ વ્યક્તિ, સમાજ કે સંસ્થાને ન જ હોઇ શકે, એમાં કશુ કહેવાનું રહેતુ નથી.
'
પણ જ્યારે આવે નિધ પ્રચાર છડેચોક હિંદમાં થતો હોય, તે પણ હિંદી સરકાર યા પ્રાંતીય સરકાર માન્ય પાયક્રમને અનુલક્ષીને શાળાઓમાં અભ્યાસક્રમ દ્વારા નિયત થયેલા પાઠ્યપુસ્તકોનાં લખાણો મારફતે, ત્યારે આપણને પારાવાર દુ:ખ થાય છે. અહિં જે હકીકતના નિંદ્રેશ થાય છે, તે હકીક્ત હમણાં જ અમારા જાણવામાં આવી છે.
હમારી રાષ્ટ્રભાષા'નામનુ હિ ંદી ભાષાનું પાઠ્યપુસ્તક ધી જનરલ બ્રુક ટીપા, મુબઈની પ્રચારક સંસ્થા મારફ્ત પ્રસિધ્ધ થયુ છે. આ
.
પુસ્તકના પાંચ ભાગો છે, જે પહેલા વથી ૯ વ સુધીના વિદ્યાર્થી એને મારે અભ્યાસને અંગે શાળાએમાં કેળવણી ખાતા તરફથી મંજુર થયેલ છે. મુંબઈ પ્રાંતના ગુજરાત, મહાગુજરાતના જિલ્લામાં, સારા પ્રાંતમાં તેમજ કચ્છ પ્રદેશમાં શાળાના અભ્યાસક્રમમાં આ પુસ્તક હાલ ચાલે છે. આ પુસ્તકની પહેલી આવૃત્તિ છે. સ. ૧૯૫૨ માં પ્રસિદ્ધ થઇ છે. જુદા-જુદા હિંંદી લેખકોનાં લખાણાને સ'ગૃહીત કરીને આ પુસ્તકમાલા તૈયાર કરવામાં આવી હોય એમ લાગે છે. અમારે જે કાંઇ કહેવાનુ છે તે આ પુસ્તક શ્રેણીના ભાગ પાંચમાને અગે છે. જે આ લખાતી વખતે અમારી હામે છે. આ પુસ્તકની શરૂઆતમાં લેખક કાંતિલાલ જેથી એમ. એ. મત્રી ખબઇ પ્રાંતિય રાષ્ટ્રભાષા પ્રચાર સભા, ખાંભઇ ૨૬ એ રીતે પુસ્તકના લેખકનું નામ વાસ્તવિક રીતે સંપાદકનુ નામ જોઇએ. પ્રસિદ્ધ થયું છે. લેખકભાઇ પુસ્તકનાં નિવેદનમાં ‘બે શબ્દ’ લખે છે. તેમાં તેઓ જે જણાવે છે, તેને ગૂજરાતી અનુવાદ અક્ષરશઃ આ મુજબ છે. ‘મુખ સરકારે પોતાનો પાઠ્યક્રમ પ્રકાશિત કર્યો છે, તેને અનુસરીને આ પાડાવલી તૈયાર કરાઇ છે.' અને મુખ! સરકારના પાડ્યક્રમને સ્વામે રાખીને આ પુસ્તમાં બધા લખાણા જુદા-જુદા લેખકાના જુદા-જુદા વિષયો પર લખાયેલા અત્યાર સુધી પ્રસિદ્ધ, અપ્રસિદ્ધ બધાયને સંગૃહીત કરવામાં આવ્યા છે.
"
પાંચમા ભાગના પૃષ્ઠ ૧૩ પર ‘દાંત’ વિષે ૭ મે। પાઠ પ્રસિદ્ધ થયેા છે, જેમાં નિબંધરૂપે લખાણ પ્રસિદ્ધ થયુ' છે, તેના લખનાર શ્રી પ્રતાપનારાયણ મિશ્ર નામના હિ'દી સાહિત્યના સુપ્રસિદ્ધ લેખક દાંતને ઉદ્દેશીને વર્ણન કરતાં તે જે કાંઈ લખે છે, તેની સ્હામે આપણને કાંઈ કહેવાનુ રહેતું નથી. પણ દાંત'ને અનુલક્ષીને શૃંગાર, રૌદ્ર, વીર, ભયાનક, બિભત્સ, અદ્ભૂત તથા શાંત રસનું જે કાંઈ વર્ણન કરે છે, તેમાં તે બિભત્સરસ દાંતને