________________
પગથીયા ઉતરતાં–ઉતરતાં ખાણ્યા, અને પેાતાના સાથીદાર દીપચંદ શેઠની સાથે વીકટારીયામાં એસી વાલકેશ્વર ભણી રવાના થયા. ( ૩ )
,,
“ ભૈયાજી, બાબુસાહેબ અંદર હ કહેતાંની સાથે ભૈયાના જવાબની રાહ જોયા વગર જ અંગ લામાં દાખલ થઇ અને શેઠીયા દાદર ચઢી ગયા.
ભૈયાજી ખેલતા જ રહ્યા કે:-બાબુસાહેબકા મિલમૈકા યહ ટાઈમ નહીં હૈ. પર ંતુ અન્ત શેઠીયાઓની લાલચેાળ પાઘડી, ઉજળા દુધ જેવા ખેસ તથા માઢાની તેજસ્વી પ્રભા જોઇ કાંઇ વધુ ખોલી શકયા નહીં, સમજ્યો હશે કે બાબુસાહેબના કોઈ સ્નેહી કે ઓળખીતા હશે. દાદરના છેલ્લા પગથીયાથી છાપુ લઈ વાંચતા સાફા ઉપર બેઠેલા બાપુસાહેબ સ્પષ્ટ અંદરના હાલમાં બેઠેલા દેખાતા હતા. શેઠીઆ અંદર ગયા, અને ઉભા રહ્યા. છાપું વાંચવામાં બબુસાહેબ એટલા તેા મગ્ન હતા કે વીશ મીનીટ સુધી તેમને ખબર જ ન પડી કે અંદર ક્રાઇ આવ્યુ' છે. પાનુ' પુરૂ' થયું પાનુ' બલતાં બાબુસાહેબની નજર જરા ઉંચી થઇ એટલે તેમણે બન્ને જણને ઉભેલા જોયા. બન્ને શેઠીઆએ બાબુસાહેબને પ્રણામ કર્યાં. પ્રણામને સ્વીકાર કરી બાજીસાહેબે પૂછ્યું: કયાંથી પધારે છે. શેઠીઆએ ?'
“ આવીએ છીએ તે। જગડીઆથી, ’
"
જવાબ સાંભળી ખણુસાહેબે કરી પૂછ્યું; “ ક્રમ આવવુ' થયું ?'
“ શ્રી જગડીયાતી માં દહેરાસરજીનુ બાંધકામ ચાલે છે, તેમાં મદદની જરૂર હોવાથી ટીપ માટે આવ્યા છીએ. ' દીપચંદ શેઠે આટલુ કહી ટીપા કાગળ બાપુસાહેબના હાથમાં આપ્યા. ટીપ ઉપર ઉંડતી નજર નાખી નામાની યાદીમાં મથાળે પેાતાનુ નામ જોઇ તે નામ આગળ શ. ૭૫)ની રકમ લખી, બાબુસાહેબે ટીપતે કાગળ દીપચંદ શેઠને પાં આપ્યા, અને આવજો ’ કહી પાછું પેપર હાથમાં લીધું,
6
દીપચ' શેઠ કાંઇ ખાલવા જતા હતા, તેમને માણેકચંદ શેઠે હાથના ઇસારાથી રાયા, અતે
કલ્યાણ ઓગસ્ટ-૧૯૫૩; બાબુસાહેબ પ્રતિ જોઇને ખેાલ્યા; એક વિનતિ કરૂં ! ''
“ હા, ખેલાને શું કહેવું છે ? '' કહી બાબુસાહેબ માણેકચંદ શેઠ ભણી જોવા લાગ્યા.
“ સાહેબ, લખેલી રકમ આપવા માટે જ લખી હાય તા પેઢી ઉપર ફ઼ાન કરી દે, તે લેતાં જ જઇએ, '' માણેકચંદ શેઠે મક્કમ અવાજે કહ્યું,
આ તે વિનંતિ હતી કે પકા, ભાજીસાહેબ શબ્દોના ગર્ભથી જરા ડાયા હતા અન્ને સામે ઉભેલા શેઠીઆએની મુખાકૃતિ ખૂબજ નીખાલસ હતી. તે તરફ જોઈ આંખમાં આવેલી લાલાશ તથા મેઢા ઉપર આવેલી કડકાઈને ખાવતાં બાબુસાહેબ ખેલ્યાઃ
: ૩૬૧ :
રજા હોય તો
'
'શુ કહ્યું તમે ? ’’
માણેકચંદ શેઠ નરમાસથી પણ તેવા જ મક્કમ અવાજે કહેવા લાગ્યા, “ સાહેબ ! બીજા ફેરા ખાવા માટે ટાઈમ અને વિકટારીયાના ભાડા અમ સાધારણ માણસાને મેધા પડે. ” –
શબ્દો સાંભળી ભાનુસાહેબતી આંખની લાલાશ અને દુખાયેલી મેાઢાની કરડાઇ બહાર આવી. “ તેમાં આપવા માટે લખી હોય તેા એ શબ્દના અર્થ શુ' ?'' આબુસાહેબ પૂછતા હતા. વાતાવરણુ ગંભીર રૂપ લેતુ હાય તેમ દીપચંદ શેઠને લાગ્યું.
માણેકચ’૬ શેઠે તરત જ કહ્યુ` કે, · સાહેબ, આખુ શહેર એમ કહે છે:-ખાજીસાહેબ ટીપમાં રકમેા લખી દે છે જરૂર. પણ આપતા નથી. '
શબ્દોની સ્પષ્ટ રજુઆત જોઇ ખાબુસાહેબ જરા ગુસ્સાથી ખેલ્યાઃ ‘ આખું મુખ શહેર એમ કહે છે કયા મેલતે હૈં। તુમ ?'
• આમાં ગુસ્સે થવાની કાંઇ જરૂર નથી સાહેબ. આપના હાથે જ લખાએલી રકમેામાંથી કેટલી રકમેાની ભરપાઈ થઇ ગઈ છે તેની જરા પેઢી ઉપર તપાસ કરાવજો ને! તે લેાકા ખેડુ શુ ખેલે છે તેની ખાત્રી થઇ જશે. ' સ્પષ્ટવક્તા માણેકચંદ શેઠે સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કહ્યું.
ગુસ્સામાં આવેલા પણ સામે ઉભેલાની મક્કમ અને સ્પષ્ટ વાતેથી ડધાઈ ગયેલા બાપુસાહેબે વાત
