Kalyan 1953 08 Ank 06

Author(s): Somchand D Shah
Publisher: Kalyan Prakashan Mandir

Page 2

રાજકીયક્ષેત્ર સવ" સાધારણ જનકલ્યાણનું કે જીવ માત્રના હિતનું ક્ષેત્ર નથી. એ કૈઇએ અમૂલવું જોઈતું નથી જ.
રાજકારણુ માં હિસા, માયા, છલ, પ્રપંચ, કાવા-દાવા, અસત્ય, તેમજ ભયંકર શસ્ત્રોના યુધ્ધ પાણ સડાવાયેલા છે. કેવલ પરકને આમદમનને કે આત્મસાધનાને લક્ષ્યબૂત રાખીને સંસાર સમસ્તના ત્યાગ કરનારા સાધુ પુરુષોએ રાજ કારણના મેલા પાણીને ડહોળવાના ન હોય; જનસમાજના પારલૌકિક હિતની માગ દર્શાવનારા સંત મહાત્માઓને સ્વ કે પર, મારૂ કે પારકુ, પાતાનુ' કે પ૨નું એ વૃત્તિ દેશ, સમાજ કે પ્રદેશને અંગે કદિ હોઈ શકે નહિ. એની સાધના એમ કરવામાં કલ’કિત બને છે.
એની આત્મસાધનામાં સમસ્ત સંસારના પ્રત્યેક દેશ, પ્રત્યેક સમાજ કે પ્રત્યેક કુટુંબના સાર્વત્રિક હિતની સાધના પરમાર્થભાવે રહેલી હોય છે. એની નિષ્પાપ, નિમલ તથા વિશુદ્ધ આત્મકલ્યાણુની પ્રવૃત્તિઓ બ્રહ્માંડના જીવમાત્રનું વાસ્તવિક કલ્યાણ કરનારી જ હોય છે. આ થઈ સંસારત્યાગી સાધુ – સમાજની વાત, જયારે ગૃહસ્થાવસ્થામાં રહેલો અહપસાધકની વાત આથી કાંઇક ભિન્ન છે. એ દેશ, સમાજ તથા કુટુંબની સાથે સંકળાઈને રહેલો છે. ઘરમાં રહીને ઘરના સંબંધોથી જેમ એને જોડાયેલા રહેવાનું છે, તેમ દેશ, પ્રદેશ, કુટુંબ કે સમાજ; આ બધાયની સાથે એને જોડાતા શહેવાનું છે, છતાં પોતાની અયામપ્રધાને આત્મકલ્યાણુના પારલૌકિક હિતની દૃષ્ટિને, દર સાધનાને ભૂલીને એણે આ બધાયને અતિશય પ્રમાણુ માં મહત્ત્વ આપવાનું ન હોય !
ધમ" એ અધ્યામપ્રધાન છે. અને રાજકારણ ઈહલોકપ્રધાન છે. પારલૌકિક હિતને સાધવામાં આડે આવતા રાજકારણુ ને આસ્તિકવગે" વિવેકપૂર્વક જીવનવ્યવહારમાં
સ્થાન મા પવાનું રહે છે. તેમાંયે જ્યારે રાજકારણમાં ધુમ જેવી અધ્યાત્મવાદની પોષક વસ્તુને માનવાનો ઇન્કાર થતો હોય, સામાજિક કે વ્યકિતગત જીવનમાં જોડાયેલા પારલૌકિક તથા ઇહલોકિક ધાર્મિક કે નૈતિક હિતકારક સંરકારો, સદાચાર, રીતરીવાજો, વગેરેની હામે રાજકારણના પ્રધાન પુરુષોદ્વારા હસ્તક્ષેપ થતો હોય, તે સમયે વિશાલ ષ્ટિને લક્ષ્યમાં રાખી ધમ" કે ધાર્મિકતાના પોષક આચાર-વિચારીને રાજકારણમાં ભૂલે ચૂં કે ભેળવી નહિ દેવા માટે રાજકારણ માં વિવેકપૂર્વક ભળવાનું રહે છે. ( આ પણે આજે એટલું સમજી લેવું જોઈશે કે, રાજકારણ જડવાદ તરફ વહેનારૂ’
હોય છે. જ્યારે ધ હંમેશાં ચેતનવાદમાં માનનારા અને તેના જ સમથક હોય છે. si માટે તે પન્નેનાં ક્ષેત્રો, અધિકારો કે મચોદાએ કદિ એક ન હોઈ શકે.