________________
પૂ. આચાર્ય ભગવંતથી પ્રભાવિત થઈને અકબરે દિલ્લીમાં હીરસૂરિજીને જગદ્ગુરૂની પદવી પ્રદાન કરી. હવે ધીરે-ધીરે અકબરે માંસાહારનો પણ ત્યાગ કરી દીધો. એકવાર બધા મુસલમાનોએ ભેગા થઈને અકબરને કહ્યું કે ‘‘આપણી વંશપરંપરામાં બધા માંસ ખાય છે તો આપ કેમ નથી ખાતા ?’’ આ વાત ઉપર અકબરે કહ્યું ‘‘બધા આંધળા કુવામાં પડી રહ્યા હોય અને એમાં એક વ્યક્તિની આંખ ખુલ્લી હોય તો એ વ્યક્તિ શું કુવામાં પડશે ?’’ ‘“નહીં” ‘“બસ એવી જ રીતે ગુરુદેવે મારી આંખ ખોલી છે, તો હું માંસ કેમ ખાઉં ?'' આ રીતે અકબરને પ્રતિબોધિત કરીને હીરસૂરિજી ગામોગામ વિચરણ કરવા લાગ્યા.
એક દિવસ એમની ગોચરીમાં ખિચડી આવી. ભૂલથી એમાં બે વાર મીઠું નાંખવાથી તે ખારી બની ગઈ હતી. છતાં પણ આચાર્યશ્રીએ સમભાવપૂર્વક એને વાપરી લીધી. એકવા૨ આચાર્યના પગમાં ફોલ૨ો થઈ ગયો હતો. એની અત્યંત વેદનાને તેઓ સમભાવપૂર્વક સહન કરી રહ્યા હતા. એ રાત્રે પ્રતિક્રમણ પછી શ્રાવક આચાર્યશ્રીના પગ દબાવવા લાગ્યા. અંધારામાં કંઈ ખ્યાલ ન રહ્યો અને શ્રાવકે એ ફોલરાને પણ દબાવી દીધો. છતાં પણ આચાર્યશ્રી કંઈ પણ ન બોલ્યા. આ રીતે આવવાવાળા દરેક ઉપસર્ગ પરિષહોને સમતાપૂર્વક સહન કરતા હતા.
વિ.સં. ૧૬૫૨ના અંતિમ ચોમાસામાં તેઓ ઉનમાં બિરાજમાન હતા. વૃદ્ધાવસ્થાથી દેહ જર્જરીત તેમજ વ્યાધિગ્રસ્ત બની ગયું હતું. વૈદ્યોએ દવા આપી. પરંતુ આચાર્યશ્રીએ ઔષધ લેવા માટે ઇન્કાર કરી દીધો. અન્ય સાધુભગવંતોએ આચાર્યશ્રીને સમજાવવાની બહુ કોશિશ કરી, પરંતુ આચાર્યશ્રીએ કહ્યુ - ‘‘હસતા-હસતા બાંધેલા કર્મની સજા સ્વીકાર્યા વગર છૂટકો નથી. સનતકુમાર મહામુનિને ભયંકર રોગ આવ્યા હતા છતાં પણ એમણે કોઈ બાહ્ય ઉપચાર ન કર્યા. મને મારા કર્મોને ખપાવવાનો અણમોલ અવસર મળ્યો છે. માટે હું ઔષધિ નહીં લઉં.” આચાર્યશ્રીની વાત સાંભળીને શિષ્ય વિચારમાં પડી ગયા. જ્યારે શ્રાવક-શ્રાવિકાઓને આ વાતની ખબર પડી ત્યારે એમણે પણ ગુરુદેવને સમજાવ્યા. પરંતુ આચાર્યશ્રી માન્યા નહીં. બીજા દિવસે બધા સાધુ સ્વાધ્યાય બંધ કરીને માળા ગણવા બેસી ગયા. ત્યારે આચાર્યશ્રીએ કહ્યું ‘‘આજે સ્વાધ્યાય કેમ નથી કરી રહ્યા ?’’ સાધુઓએ કહ્યું ‘‘અસાય હોવાથી’’ આચાર્યશ્રીએ કહ્યું ‘‘આજે અસજ્ઝાય કેવી રીતે ?’’ સાધુઓએ કહ્યું ‘નગરમાં ચારેબ નાના-નાના બાળકો રડી રહ્યા છે કેમકે એમની માતાઓએ એમને સ્તનપાન કરાવવાનું બંધ કરી દીધું છે.’’ આચાર્યશ્રીએ કારણ પૂછ્યું. ત્યારે એમણે કહ્યું ‘‘ગુરુદેવ બધા શ્રાવકશ્રાવિકાઓએ ખાવાનું બંધ કરી દીધું છે.’’ આ સાંભળીને આચાર્યશ્રીએ તત્કાલ શ્રાવકોને બોલાવ્યા. આચાર્યશ્રીએ ઉપવાસ કરવાનું કારણ પૂછ્યું. ત્યારે શ્રીસંઘે કહ્યું ‘‘આપે શરીરની મમતા છોડીને
151)
