________________
કર્મની ઉદીરણા : પાછળથી ઉદયમાં આવનારું કર્મ શુભ અથવા સંક્લિષ્ટ કે વિશુદ્ધ પરિણામથી તરત જ ઉદયમાં આવી જાય છે. એને ઉદીરણા કહે છે. જે કર્મનો ઉદય હોય એ કર્મની જ ઉદીરણા થાય છે.
કર્મનું સંક્રમણ : ક્યારેક શુભ અધ્યવસાયથી અશુભકર્મ શુભમાં સંક્રમિત થઈ જાય છે, અર્થાત્ બદલાઈ જાય છે. અને અશુભ અધ્યવસાયથી શુભકર્મ અશુભમાં સંક્રમિત થઈ જાય છે. આને કર્મનું સંક્રમણ કહે છે. એટલા માટે જેટલો વધારે ધર્મ કરશો તેટલા જ અશુભ કર્મ જે પૂર્વમાં નિકાચિત ન બાંધેલા ન હોય તો શુભકર્મમા બદલાઈ જાય છે. જો પૂર્વમાં કર્મ રસપૂર્વક નિકાચિત બાંધ્યા હોય તો ધર્મ કરવાથી એમાં ફેરફાર નથી થતો. પરંતુ ધર્મથી આ કર્મોના ઉદયમાં સમભાવપૂર્વક સહન કરવાની શક્તિ પ્રાપ્ત થાય છે. પરંતુ ધર્મ કરવામાં માત્ર દેખાડો જ હોય તો ન ચાલે. જેટલા રસપૂર્વક પાપ કર્યા હોય, એટલા અથવા એનાથી પણ વધારે રસપૂર્વક - ધ્યાનપૂર્વક ધર્મ કરવાની આવશ્યક્તા છે.
સાયુષ્ય કર્મમાં બાધા: જે સમયે પરભવનું આયુષ્ય બાંધ્યું હોય, એ સમયથી મરણ સુધી આયુષ્યનો અબાધા-કાળ હોય છે.
આયુષ્યનો બંધ ક્યારે થાય છે. વ્યક્તિનું જેટલું આયુષ્ય હોય, એનો ત્રીજો ભાગ બાકી રહે, ત્યારે આયુષ્ય બંધાઈ જાય છે. જો ત્યારે ન બાંધે, તો બાકીના આયુષ્યના ત્રીજા ભાગમાં....જો ત્યારે પણ ન બાંધવામાં આવે તો એના પણ ત્રીજા ભાગમાં..આમ કરતાં-કરતાં અંતિમ અંતર્મુહૂર્ત સુધી આયુષ્ય બાંધી શકાય છે.
જેમકે કોઈ વ્યક્તિનું ૯૦વર્ષનું આયુષ્ય હોય તો, જલ્દીમાં જલ્દી ૬૦માં વર્ષમાં આયુષ્ય બાંધી શકે છે. જો ત્યારે ન બાંધે તો બાકી રહેલા ૩૦ વર્ષના ત્રીજા ભાગમાં....એટલે કે ૧૦ વર્ષ બાકી રહે ત્યારે બંધાય છે. જો ૮૦ વર્ષમાં પણ આયુષ્ય બાંધવામાં ન આવે તો, ૧૦ વર્ષના ત્રીજો ભાગ એટલે કે ૩ વર્ષ અને ૪ મહિના બાકી હોય ત્યારે, એટલે ૮૬ વર્ષ ૮ મહિના થયા પછી આયુષ્ય બંધાય છે. જો ત્યારે પણ ન બંધાય તો ૩ વર્ષ૪ મહિનાનો ત્રીજો ભાગ એટલે કે ૧ વર્ષ ૪૦ દિવસ બાકી હોય ત્યારે એટલે કે ૮૮ વર્ષ ૧૦ મહિના અને ૨૦ દિવસ થયા પછી બંધાય છે. જો ત્યારે પણ ન બાંધવામાં આવે તો ૧ વર્ષ ૪૦ દિવસનો ત્રીજો ભાગ એટલે કે ૪ મહિના ૧૩ દિવસ બાકી રહ્યા હોય ત્યારે એટલે કે ૮૯ વર્ષ ૭ મહિના અને ૧૭ દિવસ થયા પછી આયુષ્ય બંધાય છે. ત્યારે પણ ન બંધાય તો ૪ મહિના ૧૩ દિવસનો ત્રીજો ભાગ એટલે કે ૧ મહિના ૧૫ દિવસ બાકી હોય ત્યારે, એટલે કે ૮૯ વર્ષ ૧૦ મહિના ૧૫ દિવસ થયા પછી, ત્યારે પણ જો આયુષ્ય બાંધવામાં ન આવે તો ઉંમરના લગભગ ૧૫ દિવસ બાકી રહે ત્યારે એટલે કે ૮૯ વર્ષ ૧૧ મહિના ૧૫ દિવસ થાય ત્યારે. જો ત્યારે પણ બાંધવામાં ન આવે તો ૧૫ દિવસનો ત્રીજો ભાગ એટલે કે લગભગ આયુષ્યના ૫ દિવસ બાકી રહ્યા હોય ત્યારે, એટલે કે ૮૯ વર્ષ ૧૧ મહિના ૨૫ દિવસે, ત્યારે પણ આયુષ્ય ન બંધાય તો ૫
17)
