________________
& +૯-
ક કલાકાર -જેન યુગ
તા ૧-૯-૩૩ ચાવીએ; આજે જેટલા આચાર દયવહાર પાળી શકીએ “ શત્રદ્ધારક સમરસિહ.' તેટલાની યોજના કરીએ, અને તે જૂનામાંથી હેય તે ત્યાંથી લઈએ અને કેટલાક જૂનામાં હોય તેનું પરિવર્તન કરી લઈએ. T (એક દ્રષ્ટિપાત ) આમ કરીને તદનુસાર જીવન વ્યવહાર ચાલે તેમાં પણ દંભ આપણી પાસે અઢળક દેલન હૈય, સાપને હોય, સત્તા ન પેસી જાય તે માટે પૂરતા પ્રબંધ કરીએ.
હેય, છતાં તેને ઉદ્ધાર આપણાથી થઈ શકતું નથી. તીર્થ ઉપરની વસ્તુસ્થિતિ સાધુ અને શ્રાવક એ બંને વર્ગના એટલે જેના આલંબનથી આપણે ભવજળ તરી રાખીને તેને માટે છે; શ્રાવકના માર્ગનુસારીના ૨૧ ગુણ, બાર વન વ્યવ- તીર્થ કહેવાય. શત્રુંજય “એ” એવું જ એક મહા તીર્થ છે. હારનું વર્તન આદિ નવેસર થઇએ તે અને વ્યવહારનું ધર્મમાં જૈન સમાજમાં એ સપરિ તીર્થ મનાય છે. અનાદિ કાળથી સ્થાન મેજીએ તે શ્રાવકનાં નીતિ અને વ્રતનાં ધારણ ઉચ્ચ એ તીર્થનું અતિતવ આપણે શ્રદ્ધાથી માનીએ છીએ. ભકિતબને અને સાધુઓ પણ આપણુમાંથીજ થતું હોવાથી તેજ ભાવથી પૂછ તેની રજ મસ્તકે ચઢાણીએ છીએ. છતાં તેના કથાએ સાધુઓ પિતાનાં નિયમો અને તેમાં ધારણું પણ ઉદ્ધાકેના ઇતિહાસ તરફ તે આપણે અનભિજ્ઞજ અત્યાર ઉચ્ચ બનાવે.
સુધી રહ્યા છીએ. જે તીર્થને આપણે આપણું હૃદય મંદિરમાં - પ્રાચીન વ્યવહાર તે દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ અને ભાવ અન. સવોપરિ રસ્થાન આપી એ છીએ, તેના ઉદ્ધારકોના પરિચયથી સાર માર્યાનુસારીના એકવીશ ગુણની યોગ્યતા જોઇ બાર વ્રત અનભત રહેવું એ કૃનતા છે. આ બાબત તરફ ઈતિહાસ અપાતાં; આજે તે આપણે કોઈ પ્રકારની લાયકાત જેના પ્રેમી તેમજ વિદ્વાનોનું ધ્યાન ખેંચાયું હોય તેમ જણૂકે છે. વિના પાંચ મહાવત આપવા તૈયાર છીએ. જૈન ધર્મમાં શત્રુંજયના સે' મહાને ઉદ્ધારકે થઈ ગયા તેમાં સમર શા શારોએ કદી પણ માનસ શાસ્ત્રને ઉંચું મુકાયું નથી: તેનાં અથવા સમરસ પંદરમાં ઉદ્ધારક હતા. તેમનું જીવ-ચિત્ર વ્યવહાર, નીતિ, વ્રત, મહાવ્રત, ગુણસ્થાન તહેવાર આદિને નેવેલના રૂપમાં . મકા'તએ ગુયું છે. સમસિહનું જીવન વિચાર કરીએ તે તેનાં માનસ શાસ્ત્રનો ઉડે અનભત રે. ધીરજલાલ ટોકરશી શાહના તંત્રીત્વ નીચે પ્રગટ થતા જૈન જગ્યાઈ આવે છે. આપણે આજે માનસ શાબ, આરોગ્ય મેતિ મોનિકમાં હપ્ત હેતે પ્રગટ થયેલ છે. તેને પુસ્તક શાસ્ત્ર, રાજકરણ શાસ્ત્ર અને અન્ય શાસ્ત્રોને અભરાઈ પર આકારે છપાવી જ'પતિ કાર્યાલય તરફથી પ્રગટ કરવામાં મૂકી માત્ર બધુંયે ધર્મ માં લાવી મૂકી ખૂબ ઘોટાળા ઉમે આવ્યું છે. આમાં છે. મકાતિએ ખુબ જેહમત ઉઠાવી છે, કર્યો છે, દરેક શાએ પોતપોતાના સ્થાન પર રહ્યું હોત અને નિહામ પડદા પાછળ અને ભૂતકાળના બળ ઉડામાં તેને સમન્વય ધર્મ સાથે થશે હાલ તે આપો વિકાસ સેન્ચલાઈટ ફેકી સંમહિના જવનના પ્રસંગેને એકત્રિત કરી થયાજ હોત; પણ આપણે બીજાં શાસ્ત્રો અભરાઈ પર મૂકી રપૂર્વક વાંચી શકાય તેવું સર્જન અનિ વિકટ છે, જીવન માત્ર ધના નામે દરેક વસ્તુ ચઢાર ઈ ખૂબ ઘેટાળા વહોરી વિકાસ માટે અનેક પ્રસંગે સાંપડે છે, પણ એ પ્રસંગે લીધા છે. મનુષ્ય જીવનમાં વિકાસ કાંઈ કુદકે ને ભૂસકે થતો સંદુ પામે તો કેઈક વિરલાજ કરે છે. સમરસિદ્ધ તો વિરલ નથી; તેને માટે રાજમાર્ગ ડગલે ડગલે આગળ વધવાનેજ અતિભા હતા. તેનામાં યુવાનીને તનમનનટ, કર્તવ્ય પરાયણુના છે. કેટલાંક દ્રષ્ટાંત એવાં પણું હોય કે જે ડગલે પગલે આગળ અને રાષ્ટ્ર તેમજ ધર્મ માટે કુરબાની આપવાની જવલંત વધવાને બદલે કુદકા મારી પોતાનું અને પરનું કલ્યાણું કરી જયા જ
જયોનિ જળહળતી હતી. રા. મકાતીએ આવા એક પાત્રને રાકયાં છે; પરંતુ સામાન્ય હકક્તિઓ માટે તે પગથિયાં ભાર લાવી જે સાહિત્યકાર માટે દિશા સુચન કર્યું છે. નુસાર પ્રગતિ કરવાનું જ ધારણ હેય.
એટલું જ નહિ પણ સાહિત્યમાં અનોખી ભાત પાડી છે. આપણું વ્યવહારમાં આપણે નીતિપરાયણ બનીશું, આપણે
જુદાં જુદાં પ્રકરણોઠારે તેમાં ખૂળ રંગ પૂરવામાં આવે છે. એને ચા ઉતારવાને બદલે આપ્યાં ચારિત્ર માટે આપણી
સમસિંહની દ્રઢ પ્રતિજ્ઞા, અલપખાન જેવા યવનનો મિત્ર પ્રેમ નબળાઈ સ્વીકારવા તૈયાર થઈશું. આપણે જે છીએ તેવાજ
તેમજ પ્રતિજ્ઞાપાલન, મૃણાલનો હાલસે પતિપ્રેમ, પવિત્ર દેખાવો ઇચ્છીશું, આટલી પ્રમાણૂિકતા આપણે જયારે આકા
તીર્થને ઉદ્ધાર ન થાન ત્યાં સુધી બ્રહ્મચારિણી રહેવાની આર્ય રીશું ત્યારે જ આપણે વિકાસ શકય થવાને છે.
ગારીની અડગ પ્રતિજ્ઞા, વગેરે વસ્તુ ગુંથણ, પાત્રની ખીલવણી આગામી મુનિસંમેલન સમક્ષ આ કેવડો પડેલેજ છે;
ઠીક પ્રમાણમાં થઈ છે. ઉદ્ધારના સમય સુધી કૌમાર્યવ્રત તેને ફેંકી દેશે તે કાલે તે વિકરાળ સ્વરૂપે હાજર થશેજ:
લેનાર મૃણાલની સખી વિલાસના પાત્રને ઉગ્યું તેવું જ આથમ્યું આજે તેનો નિકાલ કરીશું તે તેટલી શુદ્ધિ વહેલી થવી શરૂ
કરી નાખ્યું છે. તેના પાત્રને વધુ સફળ રીતે ખોલો રા. થશે; તેની ઉપેક્ષા કરીશું તો તે વધુ કદરૂપ બનશે અને
મકાતી આધુનિક આજીવન કૌમાર્ય ઇચ્છતી જૈન બાળાઓ જયારે તે સુધારવો હાથમાં લઈશું ત્યારે અનેક વધુ મુશ્કેલી
સામે એક સુંદર આદર્શ રજુ કરી આજીવન કૌમાત્ર એ એનો સામનો કરે પડશે.
પશ્ચિમાય નથી પણ પ્રાચિન આત્વના ગૌરવરૂપ મહાનત્રત વિ ચી. છે એમ બતાવીને આર્યનની કૌમાર્વત્રત લઇ શકે જ નહિં
એવા સમાજના રૂઢીચુસ્ત માનમને એક ટકેર કરી શકતે. નર્મદ શતાબ્દી: આ પ્રસંગ નિમિત્તે શ્રી, હરી- હરામખોર તૈયબની હરામખેરી એકધારી રીતે લેખક ભાઈ દીવેટીઆના પ્રમુખપણા નીચે એક ભવ્ય સભા રોયલ વધી શક્યા છે પણ્ આ બધાં એતિહાસિક પાત્ર છે. તે એપેરા હાઉસમાં ગુરૂવાર તા. ૨૪-૮-૧૩ ના રોજ મળી તે ગેમ નામ અાપજ રહ્યો. લેખકની કલમ જયારે હતી જેમાં કવિશ્રીના જીવન ઉપર જુદા જુદા વકતાઓએ કસ્તુરચંદ કાકા મેથી શેઠાણી અને ચિ૦ મણી તરફ વિવેચન ક્યાં હતાં.
વળે છે, ત્યારે સમાજમાં પંચાણું ટકા ઘર કરી બેઠેલી
