Jain_Satyaprakash 1945 10

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 8

-
પાઈપ
શ્રી જૈન સત્ય પ્રકાશ
' વર્ષ ૧૧ આગમમાં પ્રથમ સૂત્રમાં હિંસાનું સ્વરૂપ દર્શાવ્યા બાદ એના બીજા સૂત્રમાં એનાં જે ત્રીસ ગુણનિષ્પન્ન નામ અપાયાં છે તે વિચારીશું. તેમ કરવા પૂર્વે એ નેધીશું કે આ ત્રીસની સંખ્યાને મૂળમાં ઉલ્લેખ છે, પણ અર્થ વગેરે વિચારતાં એ કરતાં વિશેષ નામો છે. આ દરેક નામ ગુણનિષ્પન્ન છે–ગૌણ છે. આ પ્રત્યેક નામ મૂળમાં પહેલી વિભક્તિમાં રજૂ કરાયેલું છે. હું પણ એમ જ એ અહીં નોંધું છું, પરંતુ ક્રમ અકારાદિ રાખું છું. સાથે સાથે એને સંસ્કૃત પર્યાય અને એને અર્થ પણ આપું છું.
હિંસાનાં નામ સંત
અર્થ સત્ય ન કરવા લાયક કરવું તે, અકાર્ય. અવાર ૨૪)
નારદ ઋણ કરનાર, “ઋણુ” એટલે પાપ
(અ.) અથવા દુઃખ (જ્ઞા.)ક ત્રાણુને અર્થ દેવું થાય છે તો હિંસા ભવ વધારે છે–એથી સંસાર વધે છે એ જોતાં ભવરૂપ દેવું કર
નાર એમ અર્થ થઈ શકે. શરીdો (૩) અવિશ્રામ: અવિશ્વાસ, હિંસા કરનારનો કોઈ વિશ્વાસ કરતું
નથી એથી હિંસા અવિશ્વાસનું કારણ છે. સોંગ (૧૪) મહંયમ સંયમને અભાવ. પાયથમ ૩ (૧૨) માપુ - આયુષ્યકર્મને ઉપદ્રવ.
૬ , ૪ (૧૨) આયુરર્મો જસ્ટના આયુષ્યકર્મને નાશ. ૭ ,, ઉનવા (૧૨) , નિદાનનું આયુષ્યકર્મની સમાપ્તિ, એનો અંત. ૮ / મેર (૧૨) , મેલઃ આયુષ્યકર્મને ભેદ-નાશ. ૯ , (૧૨)
:
સંવર્તિા આયુષ્યકર્મનું અપવર્તન. ૧૦ , સંતો (૧૨) ,, આયુષ્યકર્મનો સંક્ષેપ. અમરનામ (૧૧) નામનામ: (૧) જેનો આરંભ કરાય-વિનાશ કરાય તે
"આરંભ' અર્થાત જીવ. એનું ઉપમન તે
આરંભ સમારંભ' (અ.). ૧ મૂળમાં આની પૂર્વે તદ્દા શબ્દ છે. એને હું સમુચ્ચયાર્થક ગણું છું, જે છે અભયદેવસૂરિ તે પ્રકારે' એવો અર્થ કરે છે. ( ૨ પાઈય શબ્દ અor ના કરજ, શબ્દ, ગમન, કષાય, ગાળ, પાપ, કર્મ અને ગાડું એમ વિવિધ અર્થો છે. પરંતુ એમાંથી કરજ, કષાય, પાપ અને કર્મ એ અર્થે પ્રસ્તુત ગણાય. એવી રીતે સંસ્કૃત શબ્દ ના કરેજ, ઉપકાર, કિર્લો, પાણી, જમીન અને બીજ ગણિતગત negative' સંખ્યા એમ ભિન્ન ભિન્ન અર્થ છે. એ પિકી “કરજ' અર્થ જ અભિપ્રેત છે.
૩ અભયદેવસરિને અભિપ્રાય. ૪ જ્ઞાનવિમલસરિનો અભિપ્રાય.
૫–૧૦ ઉપદ્રવ વગેરેદ્વારા આયુષ્યને નાશ થતો હોવાથી આ બધામાંથી ગમે તે એક જ ગણાય તે જ ત્રીસ નામો થઈ શકે; નહિ તો એ સંખ્યા વધે.