________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮૦
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[ કેંદ
પ્રદેશાને આવરવાને અસમર્થ હોય છે. પણ તેને જ્યારે સકક આત્મા અપનાવે છે ત્યારે જ તે આત્માના પ્રદેશા સાથે જોડાઇને ગુણેના ધાતક બની શકે છે. જેમ માસ પૈસાથી પૈસા કમાઈને તેને ભાકતા બની શકે છે તેમ આત્મા કથી કમ મેળવીને તેને ભેાકતા બને છે. કર્મનુ ભાકતા બનવું એટલે સ્વશક્તિહીન બનીને પર-પૌલિક શક્તિથી પરત ંત્રપણે પોતાના વિદ્ધ કરવા, પરવસ્તુથી પોતાની હયાતી ટકાવી રાખી ઓળખાણુ કરાવવી. પૈસા વગરને માણસ પૈસા મેળવી શકે નહિં પણ શ્રીમતે તથા ધન સોંપત્તિના સસમાં આવીને તે બધાયને જ્ઞાતા બની શકે છે તેય તે ધન પેાતાનું ન હેાવાથી તેને વાપરીને તેનુ ફળ પાતે મેળવી શકતા નથી, તેવી જ રીતે નિષ્ક આત્મા સક་ક આત્માએ તથા કમ અને કમ' બનવા લાયક પુદ્ગલ ક ંધાના સંસર્ગમાં આવીને તેના દાતા બની શકે છે પણુ કર્મને ભેકતા બની શકતે નથી. કારણ કે કર્માં રહિત ઢાવાથી ક મેળવી શકે નહિં તેથી તેને ભાકતા પણ બની શકે નહિ. અર્થાત્ નિષ્ક` આત્મા જ્ઞાતાપણે પુદ્ગલ માત્રની સાથે સબંધ ધરાવે છે, પણ ભાકતાપણે સંબંધ ધરાવતા નથી; કારણ કે પુદ્ગલ કંધા ગ્રણ્ કરીને કપણે પરિણમવાના સાધનભૂત કર્માથી મુક્ત હાય છે, અને તેથી જ તે પેાતાના જ્ઞાતૃત્વ સ્વભાવથી જ્ઞેય માત્રને જ્ઞાતા બની શકે પણ ભાતા થઇ શકે નહિં. સંસારની વસ્તુમાત્રને જાણવાને આત્મા સ્વતંત્ર છે. કમ સિવાય કાંઈપણુ રાકી શકતું નથી. અર્થાત્ આમા પેાતાની જ્ઞાનશકિતથી વસ્તુ માત્રને રવતંત્રપણે જ્ઞાતા બની શકે છે અને કન! કાÖરૂપ દેદ્રાદિદ્વારા પર પૌદ્ગલિક શકિતથી પૌદ્ગલિક વસ્તુઓને ભાકતા બને છે, જેમ માજીસ પારકી ધન-સ ંપતિ, બાગબગલા, શ્રી આદિ વસ્તુઓને જાણુવાને માટે સ્વતંત્ર છે, તેના સ્વામીની પરવાનગી લેવાની જરૂરત પડતી નથી, પણ તે વસ્તુઓ ભાગવવામાં પરતત્ર છે, સ્વામીની રજા સિવાય વાપરી શકે નહિ તેવી જ રીતે આત્મા પણ પૌદ્ગલિક વરતુ જાણુવાને સ્વતંત્ર છે, પણ ભોગવવાને પરતત્ર છે. પુન્ય કર્માંની સહાયતાથી દેહદારા ભાગવી શકે છે.
સકર્માંક આત્મા પૂ`સ ંચિત ક་દ્વારા નવાં પુદ્ગલ કધા ભેગાં કરીને, તેને પુષ્ટ બનાવે છે. અર્થાત જૂનાની સાથે નવાં ભેળવતા જાય છે તેથી તે ખાલી થતાં નથી પણ કાયમ બન્યાં કરે છે. જેમ માણુસ તીજોરીમાંથી પૈસા કાઢીને વાપરે છે અને વ્યાપાર પણ કરે છે. વાપરવાથી પૈસા ઓછા થાય છે પણ વ્યાપાર સારી રીતે ચાલતે હાવાથી વાપરવામાં જેટલા ઓછા થાય છે તેનાથો અનેક ગણુાની આવક હાવાથી તીજોરી ખાલી થતો નથી, સારી રીતે ભરેલી રહે છે તેમ સત્તાની તીજોરીમાંથી કર્મા ખરચાય છે–ભાગવાય છે. પણ સાથે ને સાથે ધંધો ધમધેાકાર ચાલવાથી પુષ્કળ કર્માની આવકને લઇને સત્તાની તીજોરી ખાલી થતી નથી. સ ંસારમાં કમ સિવાય પોલિક વસ્તુમાત્રને દેહની સાથે સબધ છે પણ આત્માની સાથે નથી. આત્માની સાથે કતા સબંધ અનાદિથી છે. કમ તથા અન્ય પૌલિક વસ્તુઓના પરસ્પર કાર્ય-કારણુભાવ સબધ છે. કાઁથી પૌલિક વસ્તુના ભાગ અને પૌલિક ભાગથી કર્મની પરપરાને અનાદિ પ્રવાહ ચાલ્યા આવે છે તેથી પ્રવાહનું મૂળ નથી. તાપ ૩-ક થી શરીર અને શરીરથી ક્રમ જેમ વૃક્ષનુ કારણ બીજ
For Private And Personal Use Only
