________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૮ મા ]
ભક્તિની દીપ્તિ
૧૮૩
કેવળ એકાંતતા, અભિનિવેશ કે આગ્રહ એ તિના માર્ગમાં અવરાધ કરનારા તત્ત્વા ગણાય. અન્ય ગેિ પણ સાચા ભકત સિદ્ધિ મેળવી શકે છે. ન્ય છે પ્રભુ મહાવીરના શાસનની ઉદારતાને ! એમાં એકાંતને કૈં આયહુને સ્થાન જ નથી. જૈન શાસન તેા નક્કર સત્ય જ સ્વીકારે છે. અસત્યની જરા પણુ ગંધ તેમાં ચાલી શકતી નથી. ભગવાન ગોતમ માઁ ગણધર મહારાજાની ખીન્ન ઉપર નહીં પણુ સાક્ષાત્ પ્રભુ મહાવીર ઉપર ભકિત હતી. તેમનું વિશ્વાસસ્થાન એકાંત પ્રભુ મહાવીર જ હતું. બીજા ક્રાઇમાં પણુ એમને ભાવના નહીં હતી, એટલું' જ નહી પણ એમનું જ્ઞાન, એમના ઉપદેશ સાચા મા ભણી એટલે સમેટ હતા કે, તેમના ઉપદેશેલા શિષ્યા કેવલજ્ઞાનીની પરિષદમાં જઇ વિરાજમાન થયા ત્યારે ગૌતમ મહર્ષી તેથી વિંચત જ રહ્યા હતા. એમનામાં શું ખામી હતી ? ભકિત સાચી હતી, જ્ઞાન સચોટ હતું અને માર્ગ અનન્ય હતો. પ્રભુને એમાં શું ખામી જણાઈ ? પ્રભુએ ઓળખી લીધું’ હતુ કે, ગૌતમને મારા વ્યકિતત્વ ઉપર માટુ છે. મારું શરીર એ જ એની ભકિતનું નિશાન છે. વ્યકિત પુદ્ગલમય એ શરીર વિખેરાઇ જતા તેમાં રહેલ મહાન્ આત્મા જે આત્ પદને મેળવવાના ખરેા અધિકારી છે એના ઉપર ભકિત હાવી ોઇએ તેના બદલે પુદ્ગલ ઉપર લકિત ઢાવાથી તેને મેહુ જાગૃત થશે. એ સાચી આત્મતત્વની ભાવનાને ઓળખી નહી શકે અને કદાચ મેાહનીય ક્રમ વધી પડશે એમ સાચે વિચાર કરી પરમ કારુણિક ભગવંતે પોતાના અ ંતિમ દેહવિલયના અવસર એની દષ્ટિ બહાર જ રહી જાય તે માટે પેતા પાસેથી ગાતમઋષિને વેગળા કર્યાં, અંતે જ્યારે ભગવંત નિર્વાણુ પદને પામી ગયા ત્યારે જ ગાતમઋષિય તે જણાયું છે કે શરીર એ સાચું શકિતનું સ્થાન નથી. મેં કર્યુ” એ ભૂલ હતી. જેના ઉપર ભક્તિ રાખવાની છે તે આત્મા અનાદિઅનંત છે. પ્રભુમાં રહેલ આહત અર્થાત્ તી કરપણું તેની જ મારું તે ભક્તિ કરવાની હતી. દેહની અર્થાત પુદ્ગલની નહીં. સાચું સ્વરૂપ પ્રગટ થતાં ભગવાન ગૌતમ ઇંદ્રભૂતિ પણ કેવળજ્ઞાની થયા. એટલી પણ સાચી ભકિતની ખામી અવરેાધરૂપ થાય છે. એ વસ્તુ ધ્યાનમાં રાખી આપણે કેાની ભકિત કરવાની છે તેની સાચી ખોજ કરી લેવી જોઇએ.
પ્રભુ મહાવીરની ભકિત કરવામાં અન્ય તીર્થંકરાની પણ ભકિત થઈ જ જાય છે અને બીજા કાઇ પણ તીર્થંકરની સેવામાં પ્રભુ મહાવીરની સેવા આવી જ જાય છે. ભકિત અને સેવામાં કિતની મુખ્યતા નથી પણ અવ અર્થાત્ તી કરવની મુખ્યતા હૈાય છે. તીથ ́કરની આપણે સેવા કરવાની છે. કારણુ એ એક પદવી અને અવસ્યા છે. તીય કર શબ્દમાં અતીત, વર્તમાન અને અનાગત બધી ચાવીશીઓમાં થઇ ગએલા અને થનારા તીય કરાના સમાવેશ થઈ જાય છે. તીર્થ"કર થવા પહેલાના ચરિત્રમાં ફેર ઢાય, તીય - કરાના પ્રત્યક્ષ કાર્યમાં પારસ્થિતિ સાપેક્ષ ફેરફાર ઢાય પણ તા કરપણામાં ફેર હાતા નથી. અને તેથી જ તીર્થંકરની સેવામાં આપણી દષ્ટિ અત્યંત વિશાલ અને સવ’ગ્રાહી હાવી જોષ્ટએ. ભક્તિ તીર્થંકરની હાય, અન્યની નહીં. તેમાં વિભિન્નતા આપણે ભૂલવી જોઈએ. ગમે તે તીયકર સાથે એકાત્મ ભાવનાથી મસ્તક નમવું જોઈએ કારણ તેમાં આખરે અભિન્નતા છે.
જ્ઞાનયોગ, કમ યાગ અને ભકતયોગ એ જે કે મુકિતના ત્રણે માર્ગો ગણાય પણ એકલુ જ્ઞાન હાય, બધી જાતના વિષયે।તું સાંગાપાંગ પૂરેપૂરું જ્ઞાન ઢાય પણુ તેમાં ભક્તિની
For Private And Personal Use Only
