________________
૧૮૦
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
महावीर. પ્રાચીન અહિંસોપદેશક.
(લેખક-ભેગીલાલ મગનલાલ -પુના) છે. ટિ. એલ. વાસ્વાની, એમ. એ.-આ નામના એક વિદ્વાન ગૃહસ્થ પ્રસ્તુત લેખ લખેલ હોઈ તે મુંબઈના કોનિલ નામના અંગ્રેજી દૈનિક પત્રમાં પ્રસિદ્ધ થયો છે. શ્રીયુત વાસ્વાની સાહેબના મહાવીર સંબંધી વિચારે અતિ મનનીય હોવાથી અત્ર અનુવાદિત કરવામાં આવ્યા છે.
યુરોપ અને એશિયા–આ દેશમાં અસંતોષ અને હિંસકવૃત્તિ ઘણી જ ઉદ્દીપ્ત થઈ છે. ઘણાં ગામોમાંની નાની નાની સંસ્થાઓ અગર સમાજે પોતાની અસંતોષવૃત્તિ દૂર કરી સારી સુધારણા થાય એવી ઈચ્છા ધરાવે છે, પરંતુ તેઓની ઈચ્છા સેશિયાલીઝમ (સમાજ વ્યવસ્થા) અને બેન્શવીઝમ (રાષ્ટ્રીય સુધારણા) નાં તત્ત્વોને પ્રચાર કરી સુધારણ કરવી એવી નથી. બેલોવીઝમ તત્ત્વથી સુધારણા થઈ ખરી, પણ કયા આધાર ઉપર? તે પ્રમાણે સિનીનીઝમ (આયરીશ તત્ત્વ) ચારે દિશાઓમાં પ્રસાર પામે એવી પણ તેમની ઈચ્છા નથી. કારણ કે સિનીનીઝમ તત્ત્વમાં સર્વ ગુણે છે, પરંતુ જીવિત માટે પૂજ્ય બુદ્ધિને માત્ર અભાવ છે. સુધારણ થાય એવી જે જે જુદા જુદા દેશની ઈચ્છા છે તેમને અહિંસા ઉપર દઢ વિશ્વાસ છે.
પશ્ચિમવાસી લેકેનું એવું માનવું છે કે હિંદુસ્થાનમાં અહિંસા ઉપર દઢ વિશ્વાસ રાખનારા ઘણા લોકો છે; પરંતુ મારા મત પ્રમાણે આ સંખ્યા રાજનીતિકુશળ લોકોમાં ઘણી જ અપ છે. અહીં મહાત્મા ગાંધીજી અખિલ 'દુનિયામાં ઉચ્ચ દર્શનના અહિંસપદેશક છે. મહાત્મા ગાંધીજીનું તત્ત્વ અને ટેલર્સ્ટયની શિખામણ સરખી છે. “અગ્નિ અથિી બુઝાતું નથી, તેમ પાપનું પ્રક્ષાલન પાપથી થઈ શકતું નથી.”આજ તત્વ ટેસ્ટ પ્રતિપાદન કર્યું છે. એંયનું તત્ત્વ ક્રાઈસ્ટની શિખામણનું પરિણામ છે.
ઇસ્વીસન પાંચમી સદી પહેલાં અહિંસા તત્વને ઉપદેશ એક પ્રચંડ હિંદુ- સાધુ પુરૂષે કર્યો હતે. એ સાધુ પુરૂષ જેનોના ભવિષ્યવેત્તાઓમાંને એક હતું, જેનલોક તેમને મહાવીર કહે છે. જેનો તેમની ભગવાન જગદીશ્વર તરીકે પૂજા કરે છે અને પ્રાર્થના કરે છે. તેમના સંબંધમાં વિશેષ લખેલું જેનેતર પુસ્તકોમાં માલમ પડતું નથી. મને તે મહાત્મા વિષે જે જ્ઞાન થયું છે, તેથી મારા અંતઃકરણ ઉપર અદ્ભુત પરિણામ ઉભળ્યું છે. તેમનું આયુષ્ય
