Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 6

૮૮
જે ધર્મ બકાશ.
ઘર સંબંધી સઘળા કામકાજ તેણીનેજ કરવાનાં માથે આવી પડવાથી નિદ્રા લેવાને અવકાશ પણ હવે તેણીને મુશીબતથી મળવા લાગ્યો. તો પછી વિષયભોગ સંબંધી પહેલી કરેલી કબૂલાત યાદ જ કાને આવે ? એ રીતે નિજ સદાચાર સેવવામાં સદાય મગ્ન રહેનારા મુમુક્ષુ સાધુજનોને પણ વિષયભોગાદિક સંબંધી વાત કયાંથી યાદ આવે ? એટલા માટે જ સાધુએ સંયમ વ્યાપારમાંજ નિજ મનને નિમગ્ન કરી દેવું એટલે કે વિક્ય કયાયને રારી રીતે નિહ કરી પવિત્ર મન વચન અને કાયાવડે અહિંસાદિ મહાવ્રતોની ધુરા ધારણ કરી રાખી હેનો અંત સુધી બહાદુરીથી નિર્વાહ કરવો. કદાપિ પ્રમાદ વશ થઈ જવું નહિ. ૧૨૦.
આ રીતે સત્ કિયાનુકાનમાં મગ્ન થયેલ મહાત્મા આ લોક સંબંધી ભોગના કારણો વિષે અનિત્યતા ભાવે-વિચારે તે ગ્રંથકાર રોશન કરે છે:--
क्षणविपरिणामवर्णा मानामृद्धिसमुदयाः सर्वे । સ = = પંથin વિઘાતક છે ? / भोगसुवैः किमनित्यैर्भयबहुलैः कांक्षितैः परायत्तैः ।
नित्यापभयमात्मस्थं प्रशमसम्वं तत्र यतितव्यम् ।। १२२ ॥ અર્થ-–ાનોની સર્વ ગાદ્ધિઓ ક્ષણમાં બદલાઈ જાય એવી છે, અને સર્વે સંગો અને વિગવાળા હોવાથી શાકજનક છે, તો અનિત્ય,ભયથી ભરેલાં, અભિલપેલાં, અને પરાધીન એવાં વિષયસુખથી રહ્યું. નિત્ય, નિલય, અને સ્વાધીન એવા શાન્ત રસને માટે જ પ્રયત્ન કરવો. ૧૨–૧૨૨.
વિવેચન—વિશઢ કુત્સા વાચી છે. મરણ ધર્મ(સ્વભાવ)વાળા જે મત્યે જનો હેમના ધન ધાન્ય રજત સુવણદિક સહાળા છદ્ધિ-સમુદાય દ્રણનષ્ટ પરિણામવાળા છે. એમ અનેક પક્ષ અને પ્રત્યક્ષ દઈ તોથી સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે. વળી સ્ત્રી પુત્રાદિક સઘળી સંગિક સંબંધો એક વખતે હાંધતાથી ગમે તેવા હર્ષદાયક દેખાતા હોય તો પણ તે બધા અંતે વિયેગશીલજ હાવાથી જ્યારે વિખુટા પડે છે ત્યારે નિકો શોકદાયી–શાક પદો કરનારા થઈ પડે છે, તે ભુલવું જોઈતું નથી. દ્રશ્ય દુનીઆમાં એવા કોઈ સંયોગ-સંબંધ છેજ નહિ કે જેનો વિ. ચોગ સ્વભાવવાળા રાંધોમાં અંતર્ભાવ થવા ન પાસે, તેથી પૂર્વાપર લાભ હાનીનો વિચાર કરી શકનારા સુજ્ઞ જનો એવા તુચ્છ વિષય સુખની અભિલાષા કરતાજ નથી.
શબ્દાદિક પાંચ વિષયો જે ભગવાય છે તે જોગસંબંધી સઘળાં સુખ પૂ. વેક્તિ ન્યાય પ્રમાણે અનિત્ય-ક્ષણિક છે. ચોર, રાંધીઓ, અગ્નિ અને રાજાદિક