Jain Dharm Prakash 1916 Pustak 032 Ank 03

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

ચાગ્યાયેાગ્ય શિષ્યપરીક્ષા,
રે
વિ॰રાજાના રાજા ચક્રવતી અથવા વાસુદેવાદિકને પણ એવુ સુખ નથી કે જેવુ સુખ લેાકવ્યાપાર રહિત પ્રશમરસમાં નિમગ્ન સાધુને અહીંજ મનુષ્ય જન્મમાંજ સહેજે સાંપડે છે. કેમકે તે ચક્રવતી પ્રમુખનુ સુખ તે શબ્દાદિ સમૃદ્ધિવાળું હોય છે કે જેની અનિત્યતા-ક્ષણિકતા પૂર્વે જણાવવામાં આવી છે. વળી શખ્વાદિક વિષયા એકાન્તે સુખના હેતુરૂપ થતા નથી, કેમકે કોઈ વખતે ઈષ્ટ એવા તે પણ અનિષ્ટ થઈ પડે છે. દેવેન્દ્રનુ સુખ પ્રકૃષ્ટ હોય છે તે સુખ પણ તેની ઉપરના ઈન્દ્રને અધિક સુખી દેખી અધિક સુખની ઈચ્છાથી અને મરણની ચિન્તાથી દુ:ખથી ભરપૂર જ છે. અથવા સર્વ દેવામાં ઉત્તમ હોવાથી અનુત્તર વિમાનવાસી જે દેવરાજ હને જે ” છે તે પણ કાળ જતાં ક્ષય પામે એવું છે અને ત્યાંથી ફરી પાછુ મમુખ્ય સ્ત્રીના ગર્ભાવાસમાં આવવા સંબંધી દુ:ખનુ ચિંતન કરતાં સ્હેને પૂર્ણ સુખ તેા નથી જ. મતલબ કે પ્રશમસુખમાંજ જેની સ્થિર ચિત્તવૃત્તિ છે ત્હને જે સહજ સ્વાભાવિક સુખ પ્રાપ્તિ છે તે રાજરાજેશ્વર એવા ચક્રવતી પ્રમુખને તેમજ સર્વ દે વેામાં શિરામણી ઈન્દ્રોને કે અનુત્તર વિમાનવાસી દેવાને પણ પ્રાપ્ત થઇ શકતું નથી. તેથી પ્રશમજનિત વાસ્તવિક સુખજ આત્માથી જનાએ મેળવવા ચેાગ્ય છે. ૧૨૮.
योग्यायोग्य शिष्यपरीक्षा.
( આ પરીક્ષા શ્રી નંદીસૂત્રની મલયગિરિજી મહારાજ કૃત ટીકામાં બતાવેલા દૃષ્ટાંતાને આધારે પાતે તેમાંની કઇ પક્તિમાં છે તેની ખરી સમજ શિષ્યબુદ્ધિ ધારકને પડે તેટલા માટે તેનુ ગુજરાતી ભાષાંતર કરાવીને દાખલ કરવામાં આવી છે. તેથી તેનું મહત્ત્વ લક્ષમાં રાખવુ. )
દરેક શાસ્ત્રની પ્રરૂપણા શિષ્યને ઉદ્દેશીને કરવામાં આવે છે. તે શિખ્યા ચેાગ્ય તથા અયોગ્ય એમ એ પ્રકારના હોય છે. તેમાં યોગ્ય શિષ્યને ઉદ્દેશીને શાસ્ત્રની પ્રરૂપણા કરવી ઘટિત છે, પરંતુ અયાગ્ય શિષ્યને ઉદ્દેશીને પ્રરૂપણા કરવી ઘટિત નથી. તેથી શિષ્યવમાં ચાગ્ય તથા અયોગ્યના વિભાગ (ભેદ) દેખાડવા માટે શ્રી નદીસૂત્રમાં કહેલી ગાથા આ પ્રમાણે છે.
"सेलवण? कुडगर चालगि३ परिपूणग४ हंस५ महिसद मेसे अ७ । મસ૮ ના° વછારી?૦ નાદ્દ?? શો? મેરિશ્ મીરી?? ?”
અોલ ઘન ( મગોળીયા પથ્થર અને મેઘ )૧, ઉંટગ (ઘડા)ર, ચાલશ્રી ૭, પરિપૂર્ણ ક ૪, હુંસ પ, મહિષ ૬, મેષ૭, મશક ૮, જળા ૯, ખિલાડી ૧૦, જા