________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
जीवदया-अनुकंपा दान.
( ઉપદેશ તરંગિયામ્)
(લેખક-મુનિ કપૂરવિજયજી.) જીવદયા ગુણ વેલડી, પી રિસહ જિસુંદર શ્રાવક કુલમંડપ ચઢી, સીંચી કમરનરિદ. " જીવદયા રૂપી ગુણની વેલડી યુગાદિ ભગવાને આ ભસ્તક્ષેત્રમાં રોપી, તેને ત્યાર બાદ થયેલા અનેક જૈન રાજા મહારાજાઓએ પિષણ આપ્યું. એટલે તે વધીને શ્રાવકના કુળરૂપી માંડવા ઉપર ચઢી–આરૂઢ થઈ-છવાઈ રહી. તેને ફરી આ કલિકાળમાં થયેલા પરમહંત શ્રી કુમારપાળ ભૂપાળે અત્યંત સિંચીને દૂઠ રૂઢ કરી દીધી. તેમના પિતાના રાજ્યમાં ૧૧ લાખ અને ગળેલું પાણી પાવામાં આવતું ઇત્યાદિક જીવદયાને લગતા ઘણે હેવાલ કુમારપાળબંધ, ચરિત્ર તથા રાસ પ્રમુખમાંથી મળી આવે છે. અન્ન એ પ્રાણીઓને પ્રાણ, પ્રાણીઓનું ઓજસ અને સુષધિ છે માટે અન્નદાન પ્રધાન છે. અન્ન, જળ અને સુભાષિત એ ત્રણ વાનાં પૃથ્વીમાં ખરાં (આવશ્યક) રત્ન છે. કેમકે એ પ્રાણીઓને સવ તુષ્ટિ પુષ્ટિ સમપે છેએ હોય તેજ બીજા બધાં વાનાં હાયછે, નહિં તે તે અળખામણાં થઈ પડે છે. એમ સમજી સુજ્ઞ જનોએ પ્રાણીઆને પુષ્ટ પ્રતિકારી નિર્દોષ અાદિ દાન ખંતથી આપવું ઘટે છે. લેકમાં કહેવાય છે કે “રંગ પાનિકિ પાનિ ” એ સર્વ અન્નદાનનો મહિમાજ બતાવે છે. શ્રી સંમતિ રાજાએ જૂદા જૂદા દેશોમાં ૭૦૦ દાનશાળાઓ દીન દુઃખી જનોને ઉદ્ધાર કરવા ચાલુ કરાવી હતી. જો કે મેક્ષફળદાયી દાનમાં પાવાપાત્રની વિચારણા કર્તવ્ય છે; પરંતુ ગમે તે દીન દુઃખી જને પ્રત્યે અનુકંપાદાનને કયાંય નિષેધ કરવામાં આવેલો નથી. એટલું જ નહિ પરંતુ દયાવડેજ કોઈપણ પ્રાણી ધર્મને અધિકારી થઈ શકે છે. દયા-અનુકંપા વગરની કરણી માત્ર નિષ્ફળ-. પ્રાય છે. ત્યારે દયાવડે સર્વ કરણી શોભામય અને સફળ થાય છે, એમ સમજી શ્રી જગડુશાહે ભારે દુષ્કાળમાં દુનિયામાં અનેક સ્થળમાં દાનશાળાઓ સ્થાપી અનેક જનોને ઉદ્ધાર કર્યો હતો. તેને અધિકાર કંઇક સ્પષ્ટ રીતે સમજવા જેવો હોવાથી નીચે લખે છે. એકદા સમયે જગડુશાહ ભેજન કરવા બેઠા હતા, ત્યારે કંઈક વૃદ્ધ-સિદ્ધિ પુરૂષ તેમના દ્વારે આવી ઉભા રહ્યા. મધ્યાહ્ન સમય થયેલ હોવાથી તેને આદરપૂર્વક બેસાડી શેઠે જમાડ્યા. ઘણું જન અને પાણી આપ્યા છતાં તેને તૃપ્તિ થઈ નહિ ત્યારે આશ્ચર્ય પામી શેઠે તેને તેનું કારણ પૂછ્યું. એટઢે
For Private And Personal Use Only
