Jain Dharm Prakash 1910 Pustak 026 Ank 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

૧૦૧
શ્રી સીમંધર પ્રભુની વિનતિ રૂપ તવનને સારાંશ. ભગવતી સૂત્રમાં આત્મભાવ-સમતારૂપજ ચારિત્ર કહ્યું છે. દ્રવ્યથી ત્યાગરૂપ ચારિત્ર કહ્યું છે તે કારણમાં કાર્યના ઉપચાર કરી વ્યવહારથી કહ્યું છે. ૨૫ આચારાંગ સૂત્રના પાંચમા અધ્યયનમાં ‘ મુનિભાવવડેજ સમકિત અને સમ કિત એ મુનિભાવજ ’ એમ જે ફરમાવ્યું છે તે ( કારક સમકિત ) નિજ શુધ્ધ સ્વભાવમાં રા.ભાવથી રમણ કરવા વડેજ ઘટે છે. ૨૬
જ્ઞાનદશા ( અધ્યાત્મ પરિણતિ ) વિના કોઇ ગમે તેટલુ' કષ્ટ કરે, સયમ સેવે કે દેહને દમે તે પણ જન્મમરણાદિક દુઃખના અંત આવી શકે નહીં. ૨૭
જે છાપડા નિર્મળ જ્ઞાન દશા વિના ઉગ્ર વિહાર તપ જપ કરણી કરવા રૂપ બાહ્ય યતના કરે છે તે લેખે પડતી નથી; જ્ઞાન સહિત અથવા જ્ઞાની પુરૂષોની નિશ્રાએ કરેલી સયમકરણીજ લેખે પડે છે. ૨૮
રાગ દ્વેષરૂપ અતર મળ ગાળવા ઉપશમ-જળમાં ઝીલે અને એમ કરી સમતા ગુણને આદરી પપરિણતિને ટાળે તાજ શ્રેય છે. ર
‘હું અને મારાપણાની બુદ્ધિ ’ વડે આત્મા જડવત્ આચરણ કરે છે. પો તાના અંતર શુદ્ધ સ્વરૂપને કઈ વિચાર પણ કરી શકતા નથી. ૩૦
શરીરાહિક જડ વસ્તુમાં મમત્વબુદ્ધિને ધારતાં મન ખોટી દોડાદોડ કરતુ ત્યાં ત્યાં ભટકે છે અને તેવી મમત્વબુદ્ધિ તજી આત્મવિચારણા કરી સમભાવને સેવતાં અંતે અક્ષયપદ પ્રાપ્ત થાય છે. ૩૧
આચારાંગ સૂત્રના ત્રીન્હ અધ્યયનમાં કહ્યું છે કે સયમની મર્યાદા જાણીને શુધ્ધ મને તે મુજબ આચરવાથી ચારિત્ર ટર્ક; પણ મનના ભગે એટલે ભગ્ન રિાને બાહ્ય ક્રિયા કરતા છતા સયમ ન સ’ભવે, ૩૨
અતર ઉપયેગ વિના જે ખાદ્ય લક્ષથી ધર્મકરણી કરવામાં આવે તે મમત્વ ભાવથી નકામી થાય છે એમ જ્ઞાની પુરૂષ કહે છે. ૩૩
જેમ જેમ જડ વસ્તુઓમાં અહુંકાર અને મમકાર સેવાય છે તેમ તેમ અજ્ઞાનતાના બ્લેરથી ઘણાં ચિકણાં કર્મ બધાતાં જાય છે. ૩૪
વ્યવહાર નયથી આત્મા આઠે કર્માંના તેમજ ગૃહાદ્રિકનેા કર્તા કહેવાય છે, અને અશુધ્ધ નિશ્ચય નયથી રાગદ્વેષાદિકને કર્તા કહેવાય છે. ૩૫
શુધ્ધ નિશ્ચય નયથી તે આત્મા પાતાના શુધ્ધ સ્વભાવને- નિમંળ ગુણ્ણાના જ કર્યાં છે, પણ રાગદ્વેષાદિક-પરપરિણામને કર્તા શુદ્ધ નિશ્ચયથી નથીજ. ૩૬
આવી રીતે આત્મ સ્વરૂપ સદ્ગુરૂએ સમજાવ્યાથી શિષ્ય તર્ક કરે છે કે ને આત્મા પરભાવના કર્તા ડરતા નથી તે દાન દેવું અને લેવુ એ આદિક ક્રિયા કેમ