________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્નાત્તર રત્નમાળા,
૧૧૧
કાયર
રત્ન ગમાવી નાંખી જે વમર્યાદાથી ચૂકે છે તેજ કાયરનુ લક્ષણ છે. આવા માણસા સ્વપરનુ' જીવન ખગાડે છે. કામાંધ બની પેાતેજ મર્યાદા મુકી ખીજાને પણ ઉન્માર્ગે દોરે છે અને એમ કરીને ઉભયના અધઃપાત કરાવે છે. કામાંધ બનેલી માતા પોતાના પતિને કે પુત્રને ગણતી નથી. પેાતાના કલ્પિત સ્વાર્થ સાધવાને તેમના કિંમતી પ્રાણને હરી લે છે, અને ગમે તેવા નીચ નાદાનની સાથે પણ ગમન કરે છે. તેમજ કામાંધ અનેલેા પુત્ર પોતાની કુળ મચંદાને મુકી માતા, ભગિની કે પુત્રીની સાથે પણ ગમન કરતાં ડરતા નથી~~~~ તેને કાયર એટલા માટે કહીએ છીએ કે તે મૂર્ખા પાંતાના પ્રમળ દોષના કારણથી પેાતાને ભવિષ્યમાં થનારી આપદાથી બચવાને ક‘ઇ પણ પુરૂષાર્થ ફારવત નથી. તેવા કામાંધ સ્ત્રીપુરૂષોને પ્રમળ કામિવકારથી આ લેાકમાં પણ અનેક પ્રકારના અન સંભવે છે, અને ભવાંતરમાં નરકાદિકનાંમહા ત્રાસદાયક દુઃખની પર’પરા તેમને બહુ પેરે વેદવી પડે છે. તેમ છતાં મનુષ્યજન્મમાં સ્વપરહિત સાધી લેવાની સાનેરી તક ગમાવેલી પાછી મળી શકતી નથી. કદાચ ઘણુંકાળે ઘણા કબ્જે મનુષ્યજન્મ મળે તે પણ સાંઢની જેમ સ્વચ્છંદપણે સેવેલા વિષયભાગથી પુષ્ટ થયેલી વિષયવાસના જાગૃત થતાંજ જેવાને તેવાજ જીવ વિષયવમળમાં પડી જાય છે, માટે જેમ બને તેમ સમજી શાણા માણસોએ ઉત્તમ સાધનવŠ વિષય પાસથી છુટી નિર્વિકારીપણું પ્રાપ્ત કરવા પ્રબળ પુરૂષાર્થ ફારવવા પુરતા પ્રયત્ન કરવા જોઇએ.
૪૦ અવિવેકી નર પશુ સમાન--જેનામાં વિવેક જાગ્યા નથી તેમજ વિવકરત્ન પેદા કરવા પુરતા પ્રયત્ન કરતા નથી તે મનુષ્ય છતાં પશુ જેવાજ ગણાય છે. કેમકે આહાર, ભય, મૈથુન અને પરિગ્રહ રૂપ સંજ્ઞા ચતુષ્ટય તે ઉભયને સમાનજ છે. જેથી કૃત્યાકૃત્ય, હિતાહિત, ભયાભય, પેયાપેય કે ગુણદોષ યથા સમજી શકાય એવે વિવેક ઘટમાં પ્રગટ થાય તાજ મનુષ્યજન્મની સફળતા છે. પશુ માં પ્રાયઃ એવુ· વિજ્ઞાન હેાઈ શકતુ' નથી, ત્યારે મનુષ્ય ધારે તે બુદ્ધિબળથી તત્ત્વાતત્ત્વના વિચાર કરી, નિશ્ચય કરી અતત્ત્વને તજી તત્ત્વને ગ્રહણ કરી શકેછે. જો બુદ્ધિ મૂળ પામ્યા છતાં તેના ઉપર કહ્યા મુજખ ઉપયેગ નહિ કરતાં નાના પ્રકારની વિષયવાસનાને પેાષવા માટેજ તેના અવળા ઉપયેગ કરવામાં આવે, તેમજ દુર્લભ માનવદેહ, લક્ષ્મી અને વાણીને પણ તેવાજ માઠા ઉપયાગ કરવામાં આવે તે તે પામેલી શુભ સામગ્રીને હારી જાયછે, અને તેવી શુભ સામગ્રી અન્ય જન્મમાં પણ એવા ઉ ઘમ નિહું કરવાથી ફ્રી મેળવવી મુશ્કેલજ છે, માટે ઉત્તમ સ્ત્રીપુરૂષોએ મેહુ અજ્ઞાન અવિવેકને તજી જેમ અને તેમ શીઘ્ર સત્સ`ગ મેળવી નિર્મળ જ્ઞાન અને વિ.
For Private And Personal Use Only
