________________
કોઈના ભરણ-પોષણ માટે કરાતો આરંભ-સમારંભ એ પણ હિંસા તો છે જ. પરિવારના ભરણ-પોષણ માટે કે પોતાના ભરણ-પોષણા માટે કરાતો આરંભ-સમારંભ પણ હિંસા જ છે અને તાત્ત્વિક દૃષ્ટિએ હેય છે. છતાં જ્યાં સુધી ચારિત્ર ન મળે ત્યાં સુધી અશક્યપરિહારરૂપે જેનો ત્યાગ થવો શક્ય નથી, એ રૂપે પોતાના અને પરિવારના ભરણપોષણ માટે કરાતી હિંસા શ્રાવકને કરવી પડે છે. એ કથળતા હૈયે એ હિંસા કરે. પણ રોજ દશ ગરીબને જમાડવા–એમના માટે દશ જણની રસોઈ કરાવડાવવી- આવું શ્રાવક ન કરે. કારણ કે શ્રાવકને ખબર છે કે આમાં દશ જીવનું પેટ ભરવા માટે અસંખ્ય અને અનંત જીવોની હિંસા કરવી પડશે. શ્રાવક માંગવા આવેલાને પણ છરી/ઘંટી/ગાડું વગેરે ન આપે. ગાડું, ઘંટી વગેરેને જોડીને ન રાખે, વગેરે યોગશાસ્ત્રાદિમાં કહેલ શ્રાવકાચારનું આ જ હાર્દ છે.
જ્યારે એ દશનું પેટ ભરવાથી જિનશાસનની પ્રભાવના થતી હોય, ઘણા લોકોમાં જિનશાસન પ્રશંસાપાત્ર બનતું હોય, ત્યારે એ પ્રવૃત્તિ હિંસા મટીને અહિંસા બને છે. કારણ કે જિનશાસનની અભિમુખ થયેલા તે લોકો વહેલા-મોડા પણ સમ્યક્ત્વાદિ પામીને મોક્ષે જાય છે, અને તેમના તરફથી ચૌદ રાજલોકના સર્વ જીવોને શાશ્વત અભયદાન મળે છે. દીન-ક્ષીણ પ્રત્યે અનુકંપાદાન ન દીધું આ અતિચારવાક્યના રહસ્યો ઘણા ગંભીર છે. રાજપ્રશ્નીય આગમમાં કેશીસ્વામી પ્રદેશી રાજાને કહે છે કે णं तुमं पएसी ! पुव्विं रमणिज्जे भवित्ता पच्छा अरमणिज्जे भविज्जासि તેમાં આ આશય છે, કે આપ પહેલા બીજાને દાન આપતા હતાં તે હવે જૈન બનીને બંધ નહીં કરતાં. કારણ કે તેનાથી અમને અંતરાયનું પાપ લાગે અને જૈન ધર્મની અપભ્રાજના થાય.
मा
-
-
જિનશાસનની પ્રભાવનાના દષ્ટિકોણને સમજ્યા વિના, આદર્યા વિના ફક્ત ‘દયા'ના નામે થતી જીવદયા અને અનુકંપાની પ્રવૃત્તિઓ કરનારા હકીકતમાં તાત્ત્વિક દયા'ને સમજ્યા હોતા નથી.
ધર્મને જો ગૌરવ અપાવવું હોય, તો ધર્મમાંથી પૈસાની બાબતોને શક્ય એટલી દૂર રાખવી જોઈએ. વ્યક્તિગતરૂપે જે-તે વ્યક્તિ જે-તે દાન આપે
ઈમોશન્સ
૨૧
