Hemchandracharya Smaranika

Author(s): Dalsukh Malvania, H C Bhayani
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad

Page 13

૧૨
ब्राह्मणजातिरद्विष्टो, वणिग्जातिरवंचकः । પ્રિયજ્ઞાતિ નીતુ, શરીરી વ નર જ્ઞમઃ || (૦, ૭૪રૂ) विद्वान् धनी गुण्यगर्वः स्त्रीजनश्चाऽपचापलः । રાનપુત્ર: સુવત્રિા , પ્રાયે ન હિ દૃશ્યતે || (9. ૭૪૪) બ્રાહ્મણ હોય ને દ્વેષી ન હોય, વાણિયો હોય ને લુચ્ચો ન હોય, ખૂબ વહાલ કરતો હોય હોય ને ઈર્ષ્યા વિનાનો હોય, શરીર હોય ને રોગ ન થાય, વિદ્વાન હોય ને વળી ધનવાન હોય, ગુણવાન હોય ને નિરભિમાની હોય,
સ્ત્રી હોય ને ચંચળ ન હોય, રાજકર્તા હોય ને સદાચારી હોય – આ બધું ભાગ્યે જ બને. વ્યાધ્રા : પત્તાન્ત, જૂતનવર્શનાતુ | (ર. ૨૩) આગનો ભડકો દેખી વાઘ પણ ભાગી જાય. સન નિન્ય હિં, રસિસ્ટ યુષ્યતે || (ર. ૨૨) રાજહંસ તો કમલિની (કમલપત્ર)ની સંગતમાં શોભે. कार्य सपौरुषेणाऽपि, वणिजा न हि पौरुषम् ।। (२. સમર્થ વણિકે પણ પુરુષાતનનું પ્રદર્શન ન કરવું. વળગી તોજીનાજોડાથે સશકુવૃત્તવઃ || (૨. રૂ૫) સાદી વાતને પણ વાણિયો શંકાની નજરે જ તપાસે.
તે તેને તેનાડપિ, પુર્વજ્ઞા પત્ર નંધ્યતે || (ર. ૪૬) ગુરુજનોની આજ્ઞા ઠેલ્યા પછી કર્યું તે પણ ન કર્યા બરાબર. પુત્ર વિશેડપિ, વાવ: જાવો મળઃ | (૨. ૬૪) ભલે સાથે ગોઠવીએ, તો પણ કાચ તે કાચ ને મણિ તે મણિ જ. વિરત્તિ ન શકુન્ત, આ સત્તાશયાઃ || (ર. ૬૩) સરળ મનુષ્યોને ક્યાંય પ્રપંચની ગંધ આવતી જ નથી. સાત્તિ દ્વાભા, કૃત્વાંગથી સિ મરિનઃ || (૨. ૦૦૩) પ્રપંચી લોકો અપરાધો કરીને પણ પોતે સારું કર્યું – એમ જ માનતા રહે છે. શીતળવુ શીત ચાત, લિયા દિમૃત્નથી || (૨. ર૬૦) બરફ નાખીએ તો ઠંડું પાણી પણ વધુ ઠંડું થાય. अयोऽपि यानपात्रस्थं, पारं प्राप्नोति वारिधेः । (२. ३३६) વહાણમાં ભરેલું લોઢું પણ દરિયો તરી જાય. तूलमप्यल्यभारत्वादाकाशमनुधावति ।। (ર. ૭૩૮)