________________
દુનિયાને સૈથી પ્રાચિન ધર્મ લાખ નહી, પણ કરોડો વરસ સુધી આ દુનિયા ઉપર રહી અનાદિ જન ધર્મનો ઉપદેશ કરતા હતા એવું જૈન શાસ્ત્રો ઉપરથી સિદ્ધ થાય છે.” અગાડી ચાલતાં એજ પુસ્તકના પૃષ્ટ ૧૧૦ માં ફેસર મણિલાલ નભુભાઈ જણાવે છે કે “જન મત પ્રાચિન હોવો જોઈએ, તથા મહાવીરને થઈ ગયાને લગભગ ૨૩-૨૪ સે વર્ષ થયાં હોવા જોઈએ, એટલું નકક અટકળી શકાય છે. મહાવીર પહેલાં બીજા ત્રેવીસ તીર્થંકર થઈ ગયા છે. ને પ્રથમ તીર્થંકરનું આયુષ્માન આપ્યું છે, તે હિસાબે પ્રથમ તીર્થંકર રૂષભદેવ જિન કયારે થયા તેના આંકડા મુકવા કઠિન પડે એમ છે” એ શીવાય “થીઓસોફીકલ સોસાઈટી” ની મહાન વકતા મીસીસ એની બીસેન્ટ પણ પોતાના પ્રખ્યાત પુસ્તક “Religous Problems in India” માં જૈન ધર્મ પ્રાચિન છે એવું સ્વીકાર્યું છે.
પણ તે છતાં હજી કેટલાક દાંભી એ વાતને સ્વિકાર કરતાં ડરે છે; જૈન ધર્મ-અહિંસાનો ધર્મ–જુનો પ્રાચિન હોય તે છતાં તે કેમ કબુલાય એવું તેઓ ધારે છે. વખતે તે સ્વિકાર કીથી પોતાના મતને નુકશાન પહોચશે એવું ધારી સત્યને તેઓ સ્વિકાર કરતાં ડરે છે. એ પણ આ કાળને મહિમા છે. પણ એ બાબતમાં વાસ્તવિક રીતે વિચાર કરતાં ફકત તેઓની જ ભૂલ હેાય એમ નથી. જૈિનોએ પણ પોતાના ધર્મ વિષે, જે જે બાબતો બહાર પાડવી જોઈએ તે તે બાબતો બહાર પાડવા કાંઈ પણ પ્રયાસ કે મહેનત નહીં લેવાને સબબે અન્ય ધમઓએ એ ધર્મ સામે વગર બીકે પત્થર ફેંકી પોતાની બહાદુરી બતાવી છે તેમાં શું નવાઈ ? •Fools rush in where angels fear to tread'
પણ તે છતાં જૈનો આ બાબતમાં આળસુ રહ્યા છે, એ તેમને સારૂ શેભાકારક નથી. તીર્થંકરો જેવા મહાત્માની ઉત્પત્તિને વખત હવે નથી એ તેઓએ ભુલવું નથી જોઈતું. વિદ્વાન જેનેએ, વિદ્વાન સાધુઓએ તથા જૈન પંડીતાએ હવે બેસી રહી જૈન શાસનની પ્રડતી જોઈ રહેવી એ કાંઈ ઓછું ખેદકારક નથી. આજ કાલ ફિનિયાની દરેક મુખ્ય પ્રજાએ સુધારામાં, કળા કૌશલ્યમાં, જ્ઞાનમાં, દેશસેવા ને ધર્મમાં વધારો કરવા માંડ્યો છે, ત્યારે આપણે તો મુંગે મોડે જોયાજ કરીએ છીએ. બીજા અગાડી ચાલ્યા જાય છે, આપણે તે જ્યાંના ત્યાં જ નહિ પણ-પછાડી જઇએ
