________________
૭૬
શ્રી દેવભકિતમાળા પ્રકરણ
ણાએ નદી ઉતરવી અને ઉતરતી વખતે પણ પાણીના જીવની જેમ વિરાધના ઓછી થાય તેમ કરવું. આ વિધિથી નદી ઉતરનાર સાધુ અગર સાધ્વી જીવની વિરાધના કરવા છતાં પ્રભુ આજ્ઞાથી તેમ કરતા હેવાથી તેઓ આરાધક ગણાય છે, તેમજ પ્રભુઆજ્ઞા છે કે મળમૂત્રત્સર્ગની હાજત થઈ હોય તે વરસતા વરસાદે જવું, પણ તે હાજતને રેકવી નહીં. હાજત રેકવાથી આત્મવિરાધના થાય છે, તેમજ રેગાદિકની ઉત્પત્તિ પણ થાય છે. હવે મળમૂત્રેત્સર્ગ કરવા જતાં રસ્તામાં પાણીના જીવની ચોક્કસ વિરાધના થવાની, તે પછી દયા એ ધર્મ ક્યાં રહ્યો ? વળી ગુરૂ મહારાજે શિષ્યને આજ્ઞા કરી કે આ પેશાબની કુંડી બહાર પરઠવીઆવ ! હવે બહારના ભાગમાં વરસાદને લીધે ચારે બાજુ પાણી ભરાઈ ગયેલ છે, જેથી કરી પેશાબ પરઠવે તે અસંખ્ય પાણીના જીવની વિરાધના થાય છે અને જે નથી પરઠવતે તે ગુરૂની આજ્ઞાનું ખંડન થાય છે, તે હવે તમારે કહેવું જોઈએ કે તેણે શું કરવું સારૂં ? ગુરૂની આજ્ઞા પાળવી તે સારી કે કાચા પાણીમાં પિશાબ ન પરઠવે તે સારે? અલબત, તમારે કહેવું જ પડશે કે આજ્ઞા પાળવી તેજ સારી છે. તે પછી તમે દયા એ ધર્મ માને છે તે વાત કયાં ગઈ? આ જગ્યાએ પ્રત્યક્ષ જીવ વિશધના થયા છતાં પણ પ્રભુની આજ્ઞા હેવાથી ગુરૂ મહારાજની આજ્ઞાથી તેમ કરનાર શિષ્ય આરાધકજ થાય છે. પણ જે તે જીવ દયાને વિચાર કરી ગુરૂની આજ્ઞા માન્ય ન કરે તે જીવ દયા પાળતાં છતાં પણ વિરાધક જ ગણાય. પ્રભુને માર્ગ સ્યાદ્વાદ છે, પણ એકાંત નથી. આ સ્યાદવાદપણાને લઈને કાચા પાણી ને સાધુ એ સ્પર્શ ન કરવો. આમ મુખ્ય માર્ગ બતાવ્યું, પણ જંગલ જવું પડે, નદી ઉતરવી પડે, વિગેરે કારણેને લઈને પાછી રજા આપી કે તેવા પ્રસંગે કાચા પાણીને સ્પર્શ થાય તે પણ અડચણ નથી. વળી સાધુએ સ્ત્રીને સ્પર્શ પણ કરે નહીં એમ મુખ્ય માર્ગ ને લઈ ને આજ્ઞા કરી, પણ કારણવશાત્ સાધ્વી નદીમાં બુડતી હોય અગર કાદવમાં ખુંચી ગઈ હોય તે તેને અડીને પણ નદીમાંથી તથા
