________________
૭૪
શ્રી દેવભક્તિમાળા પ્રકરણુ.
અથાત્ પ્રભુની આજ્ઞાને ભંગ કરે છતે તેણે તમામ ભાંગ્યુ જ સમજવું. વળી પ્રભુની આજ્ઞાનું ઉલ્લંધન કરતા છતા તે માણુસ હવે કાના આદેશથી ખાકીનું તમામ અનુષ્ઠાન કરશે?
વિવેચન.—પ્રભુની આજ્ઞા લક્ષમાં રાખીને જ દાન, શીલ, તપ, ભાવ, જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર વિગેરે : અનુષ્ઠાન કરવાના છે અને પ્રભુ આજ્ઞા મુજબ તે કરવામાં આવે તાજ તેનુ કુલ મળે છે; જેમકે દાન સુપાત્રમાં દેવ, બીજે ઠેકાણે અનુક ંપા બુદ્ધિથી દેવુ, શીલ– સ્વદાર સતાષ તથા શુદ્ધ આચાર પાળવા,તપ ઇચ્છા નિધિ રૂપ, અગર ખાહ્ય, અભ્યંતર રૂપ, ભાવ- શુદ્ધ અંત:કરણ રાખવું, અગર પ્રશસ્ત પ્રભુસ્તવનાદિ કરવા, ખરાબ વિચાર આવવા દેવા નહીં. જ્ઞાન–જેનાથી હેય, જ્ઞેય, અને ઉપાદેયનું સ્વરૂપ સમજાય, અને તે પ્રમાણે વરતાય, દર્શન-યથાસ્થિત વસ્તુ ધર્મના બેધ, અગર યથાસ્થિત દેવ ગુરૂ અને ધર્મ ઉપર પૂર્ણ શ્રદ્ધા. ચારિત્ર–તે અષ્ટ કર્મ રૂપ જે થય તેને જે રિક્ત કરે-ખાલી કરે તેનુ નામ ચારિત્ર. તે દેશવિરતિરૂપ અને સર્વવિરતિરૂપ. સર્વવિરતિરૂપ ચારિત્રથી વિશુદ્ધ અધ્યવસાયને લઇને અનેક ભવના એકઠાં કરેલાં કોના ક્ષય થાય છે. આ વિગેરે અનુષ્કાના જે પ્રમાણે પ્રભુએ જણાવેલ છે તે પ્રમાણે કરવા તેજ પ્રભુની આજ્ઞા છે. જેથી પ્રભુ આજ્ઞાએજ દાન, શીલ, તપ, ભાવ, જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, વ્રત-નિયમ, જપ, દયા, તીયાત્રા, મહાત્સવ, સામાયિક, પ્રતિક્રમણ, પૂજા અને પૈાષધ તમામ સત્કૃત્યા આજ્ઞારૂપ જ છે. મતલબ કે, આજ્ઞાપૂર્વકની જે દયા તેજ દયા. આજ્ઞાપૂર્વક જે ચારિત્ર તેજ ચારિત્ર; પણ જેણે પ્રભુની આજ્ઞાનું ખંડન કર્યું તેણે પૂર્વોક્ત તમામ અનુષ્ઠાનનું ખંડન કર્યું જાણવું. તે આજ્ઞા ખંડન કરનાર માણસની અંધ માણસની માફક ગતિ થાય છે; કારણકે પ્રભુઆજ્ઞા તા તેણે માથે ધારણ કરેલ નથી. વગર વેાળાવે આગળ વધવા પછી અધરૂપ તે નરકરૂપ ખાડાને બુરે છે, અગર તિર્યંચમાં જવારૂપ હાથ પગ ભાંગે છે. એ એ સિવાય ત્રીજી તેની ગતિ નથી; તેમજ પ્રભુ પ્રતિમાજીનાં દર્શન પૂજાના નિષેધ કર