________________
બીજી ભક્તિ.
૭૫
નારે પણ આ વાત ખાસ લક્ષમાં લેવાની જરૂર છે કે–પ્રભુને ધર્મ આજ્ઞામાં જ છે, પણ દયામાં નથી. આ વાત ઉપરના પાઠથી સિદ્ધ થાય છે. આજ્ઞાપૂર્વકની દયા તેજ દયા છે. આજ્ઞા સિવાયની દયા પણ હિંસા જ છે. આજ્ઞાપૂર્વકની હિંસાવાળી કિયા પણ દયા જ છે. નદી ઉતરતાં જીવહિંસા થાય, છતાં પ્રભુએ આજ્ઞા આપી છે, પણ જે પ્રભુને કેવળ ધર્મ દયામાં જ હતા તે તેઓશ્રી નદી ઉતરવા આજ્ઞા આપતા નહીં. તે બતાવે છે –
આવા સૂત્રસ્ય દ્વિતીયકૃત ઝયને' भिक्खु गामाणुगामं दुइजमाणे अंतरा से नई आगच्छेन्ज एगं पायं जले किच्चा एगं पायं थले किच्चा एव एहं से तरई ॥
અર્થ:–શ્રીમાન સુધર્મા ગણધર મહારાજ સાધુઓના આચાર વિચારને જણાવતાં આચારાંગ સૂત્રમાં, વિહાર કરતા એવા સાધુઓને એક ગામથી બીજે ગામ જતાં રસ્તામાં નદી આવે તે આ વિધિથી નદી ઉતરવા ફરમાન કરે છે કે, સાધુઓએ અગર સાધ્વીઓએ એક ગામથી બીજે ગામ વિહાર કરતાં વચમાં જે નદી આવે તે, તેઓએ એક પગ જળમાં રાખવા અને એક પગ સ્થળમાં રાખે. એટલે એક પગ જળમાં ચલાવે અને બીજો પગ અદ્ધર રાખો. એકી સાથે બને પગ પાણીમાં ચલાવવા નહીં. બન્ને પગ એકી સાથે પાણીમાં ચલાવવાથી પાણી ઘણું ઓળાઈ જાય છે અને સંઘન ઘણું થવાથી ઘણું જીવની વિરાધના થાય છે. એક પગ ઉંચે રાખીને ચાલવાથી પણ નદી સુખેથી ઉતરી શકાય છે, તેમજ જીવની વિરાધના ઘણુ ઓછી થાય છે. ઢીંચણ લગભગનું પાણી હોય તો આ મુજબ ઉતરવામાં કાંઈ પણ અડચણ આવતી નથી, પણ સાથળ સુધી જે પાણુ હોય તે આ વિધિથી નદી ઉતરવી મુશ્કેલ પડે છે. આથી બે ચાર ગાઉને ફેર ખાઈને પણ નદી ઉતરવી પડે ત્યાં જવા જરૂર છે, અથવા થોડું પાણી હોય ત્યાં નદી ઉતરવા જરૂર છે. જે હોડી ચાલતી હોય તો તેમાં બેસીને ઉતરવું તે વધારે સારું છે, પણ હેડી ચાલતી ન હોય અને બીજે કઈ પણ રસ્તો ન હોય તે પછી જય
