________________
પંચમ અધ્યાય
છે તેમ તેમ બિંદુઅવસ્થામાં પ્રાપ્ત કરેલાં વલણોનો તેનામાં વિકાસ થતો જાય છે. આથી પાશ્ચાત્ય બાયોલોજી અને એમ્નિયોલોજીથી પણ એ જ સિદ્ધ થાય છે કે જીવને જેવાં શુક્ર અને રજ મળે છે તેવા જ તેનામાં ગુણ ઉત્પન્ન થાય છે. અર્થાત્ શ્રેષ્ઠ જીવ ઉત્પન્ન કરવા માટે શુક્ર અને ગર્ભ શ્રેષ્ઠ હોવાં જોઈએ.
૧૩૬
તદુપરાંત બ્રહ્મચર્યથી પુરુષમાં તીવ્ર શ્રદ્ધા અર્થાત્ શ્રેષ્ઠ ગુણો પ્રત્યે તીવ્ર સ્વરસવાહિની પ્રવૃત્તિ ઉત્પન્ન થાય છે, અને પતિદેવત્વથી સ્ત્રીમાં તીવ્ર લજ્જા અર્થાત્ નીચ કર્મો પ્રત્યે તીવ્ર સ્વરસવાહી સંકોચ ઉત્પન્ન થાય છે. અને પહેલાં જ કહેવાઈ ગયું છે કે માતાપિતાના તીવ્ર સંસ્કાર અપત્યને વારસારૂપે મળે છે. આથી પિતાના બ્રહ્મચર્ય અને માતાના પતિદેવત્વથી અપત્યમાં શ્રદ્ધા અને લજ્જા આવે છે. જે સમાજમાં શ્રદ્ધા અને લજ્જાનું જેટલું આધિક્ય હોય છે તે સમાજ તેટલો જ શ્રેષ્ઠ હોય છે, અને જે સમાજમાં તેમની જેટલી ન્યૂનતા હોય છે તે સમાજ તેટલો નીચ હોય છે, અને તેમાં સુખશાંતિનો તેટલો જ અભાવ હોય છે. વાસ્તવમાં સમાજનું પાલન શ્રદ્ધા અને લજ્જાથી થાય છે. આથી જ દેવતાઓએ ભગવતીની સ્તુતિ આ પ્રમાણે કરી છે. श्रद्धा सतां कुलजनप्रभवस्य लज्जा ।
ता त्वां नताः स्म परिपालय देवि विश्वम् ॥
આમ શ્રેષ્ઠ કાર્યો પ્રત્યે સ્વતઃ પ્રવૃત્ત થનારા અને નીચ કાર્યોથી સ્વતઃ સંકોચ કરનારા પુરુષોને ઉત્પન્ન કરવા માટે પણ પુરુષોના બ્રહ્મચર્ય સાથે સ્ત્રીઓના પતિદૈવત્વનો સંયોગ થવો અત્યાવશ્યક માનવામાં આવે છે.
(૫) સંતાનોત્પાદન માત્ર પૂર્ણયૌવનમાં જ થવું
આપણા આધિજીવિક શાસ્ત્ર અનુસાર પ્રાણીઓમાં તેજ, ત્યાગ વગેરે ગુણોનો પૂર્ણ વિકાસ માત્ર યૌવનમાં જ થાય છે. તેની પહેલાં એ ગુણો અપરિપક્વ હોય છે, અને તે પછી એ ગુણો ક્ષીણ થવા લાગે છે. તેથી પૂર્ણ યૌવન પહેલાં અને પછી ઉત્પન્ન થયેલાં સંતાનોમાં તેજ, ત્યાગ વગેરે ગુણોની ન્યૂનતા રહે છે. આપણા આધિજીવિક શાસ્ત્ર અનુસાર સંતાનોત્પાદન સમયે માતા પિતાના જેવા ભાવ, જેવા વિચાર હોય છે, તેવા જ ભાવ અને તેવા જ વિચાર તેમનાં સંતાનોમાં પણ હોય છે. લેમાર્ક વગેરે પશ્ચિમી બાયોલોજિસ્ટોનો મત પણ બરાબર આવો જ છે. આથી જ આપણા ધર્મશાસ્ત્રાનુસાર યૌવન પહેલાં કોઈ ગૃહસ્થાશ્રમમાં પ્રવેશ કરી શકતું નહીં અને યૌવન વીતી ગયા પછી કોઈ ગૃહસ્થાશ્રમમાં રહી શકતું નહીં.
(૬) ગર્ભાધાન સંસ્કાર
પહેલાં બે બાબતો કહેવાઈ ગઈ છે. એક એ કે માતાપિતાના તીવ્ર સંસ્કાર અપત્યને વારસારૂપે મળે છે. બીજી એ કે ગર્ભમાં જેવા સજ્ઞિકર્ષ હોય છે તેવી જીવની
