________________
Le
બુદ્ધિપ્રભા
રહી ગએલ હાય, અને ચક્રવર્તિના જાણુવામાં ન હોય તો પણ તે ચક્ર રત્ન દેશમાંથી ક્રીતે પાછું ચક્રવર્તિની આ યુદ્ધશાળામાં પેસે નહિ, તે જ્યારે ચક્રવર્તિ તેના કારણના શૈધ કરી આના નહિં માનનારો આજ્ઞા મનાવે તોજ ચક્ર આ યુદ્ધશાળામાં પેસે. એના દૃષ્ટાંત માટે જૈનશાસ્ત્રમાં ભરત ચક્રવર્તિ અને તેમના બધું બાહુબળનું દૃષ્ટાંત મેળુદ છે. છેવટમાં છેવટ ભગવત મહાવીર સ્વામી પછી પણ ઘણા રાજાએ જૈનધર્મી હતા. છેવટના કુમારપાળ રાન્તના ઇતિહાસ તપાસીશું તે આપણુને જણાશે કે તેઓએ પોતાના રાજ્યના વિસ્તાર કેટલા મોટા પ્રમાણમાં વધારેલે હતા. જૈનશાસ્ત્રકારોએ કોઇ ઠેકાણે એવું તેમના માટે ક્રૂરમાન કરેલું જણાતું નથી કે જૈન રાજાના ઉપર દુશ્મન ચઢાઈ કરી આવે, તે વખતે તેમણે તેમના સામે સામા તે નહિ થતાં માથુ ખંજવાળી તેમના તાબામાં પોતાનું રાજ્ય સ્વાધીન કરી દેવું. એવે ઇતિહાસીક એક પણ પુરાવા મળે આવશે નહિ. લાઇના અંતે હારજીત એ રવાભાવિક છે. જ્યારે જ્યારે બે રાજ્યો લડે તેમાં અને છતતા નથી. એક હારે અને એક તે એ કુદરતનો નિયમ છે, રશિયા જેવું મોટું સમર્થ રાજ્ય જાપાનના હાથે હાર ખાઇ ગયું. તેથી એમ માનવાનું છે કે તમનામાં ક્ષાત્રત્વના ગુણુ નહતા.
હિ ંદુસ્થાનમાં મુસલમાનો પ્રથમ પૃથ્વીરાજ ચાઠાણુના વખતમાં આવ્યા. કનાજના રાન સાથેના પૃથ્વીરાજના વિગ્રહનું કારણ નાજના રાખી રાજકન્યાનું પૃથ્વીરાજે કરેલું હરણ છે. ગુજરાતની અંદર મુસલમાનોના પ્રવેશ કરધેલાના વખતમાં થયો, તેનુ કારણ કરણની વિષયવાસના અને તેના નાગર પ્રધાન માધવનું રાજ્યવ્રેહપણું, એ એ કારણેા આ દેશને અધોગતિમાં લાવવાનાં કારણો છે. પછી મુસલમાનાની સાથેના આ દેશના રાજાઓને થએલા વિગ્રહ, મરાહા અને પેશ્વાના વિગ્રહ, એ બધાનાં કારણેાને તપાસ કરીશું તે નીતિની ખાની અને કુપમાં દેશની થયેલી પાયમાલી સિવાય ખીજાં કંઇ જણાતું નથી. રાજ્બદારી વિષયમાં ક્ષત્રીયગ સિવાય ઓશવાળ અને પોરવાડ તથા શ્રીમાળી જ્ઞાતિન આપણુ જૈનાએ ઘણે ભાગે લીધેલા છે. પ્રાચીન તિહાસથી એવા ઘણા દાખલાઓ મળ્ આવે તેમ છે. કમળ નત્રી, ખાડ મંત્રી, વસ્તુપાળ, તેજપાળ, કુમારપાળના મંત્રી આત્રદેવ વિગેરૈના ચરિત્રે વાંચવાથી આપને શું નાલુમ પડે છે ? ગુજરાતના રાજા કુમારપાળે કાંકણના રાજૂ મલ્લિકાર્જુનના ઉપર ચઢાઈ કરવા આદેવને હુકમ કર્યા હતા, અને તે બળ વાન સફર લઇને ગયેા હતા અને લઢાઇ કરી હતી. લાજીમાં આત્રદેવે મલ્લિકાર્જુનને માર્યાં હતે. ધોળકાના રાજા વિરાળ પતાના સેનાપતિ તેજપાળને ગોધરાના રાજા ઉપર લશ્કર લઇ માકહ્યા હતા, અને લડાઇમાં પતે તે ગોધરાના રાજાને કંદ કરી પાતાના રાજા પાસે લાબ્યા હતા. ઉદેપુરના રાજા પ્રતાપસિંહને આફત વખતે બામાશાહે મદદ કરી હતી, અને ઉદેપુરનું રાજ્ય પાછું મેળવી આપવાને માટે પોતાની તમામ મિલકત રાજના સ્વાધીન કરી હતી. એ કૃતિયાસ પ્રસિદ્ધ વાત છે. તેમના વશમાં હજી પણ દિવાનગીરી ચાલે છે ને તે જૈનમ પાળે છે. મારવાડ અને માળવાના દેશી રાજ્યોમાં તપાસ કરવાથી પણ જણાઇ આવે છે કે રાજ્યારી વિષયમાં આપણા જૈન બધુઓને સારા અભ્યાસ છે.
રાજ્યારી વિષયમાં પછત પડેલા આપણા જૈન બધુષ્માએ હાલના જમાનામાં માગળ વધવાને માટે ખાસ કાળજી રાખવી એઇએ. એ વિષયમાં આગળ વધવાને હાલના જમાના બહુ અનુકૂળ છે. માત્ર આગળ વધવા જેવી લાયકાત મેળવવાને માટે મહાન પરિશ્રમ કરી __ી 12 ua... ગ્યા જોવો માણસ ધારે તો શું ન કરી શકે ?
