________________
વિચારણા.
૩૦૭
ધન, સ્ત્રી, પુત્ર, તને સુખ દઈ શકનાર નથી. અને પલકવારમાં તે તને યમના દૂતે આવી ઉપાડી ચાલતા થશે. તે વખતે ધર્મ સિવાય અન્ય કંઇ પશું તારી સાથે રહેવાનું નથી. ત્યારે ચેતન ! ચેત અને ધર્મનું આરાધન કર, ફરીથી આ મનુષ્ય ભવ મળવો દુર્લભ છે. પાણી લેવી તેમજ રેતી દળી કંઈ માખણ કે તેલ નીકળી શકતું નથી. તેમજ આ સંસારમાં લુબ્ધ થઈ રહેવાથી કંઇ અનંત સુખ પામી શકાય નહિ પણ તેમ કરવાથી તો દુઃખજ આવી પડે છે. વિચાર તો કર કે તારી નજરે મેટા રાજા રાણુ તેમજ શેઠ સાહુકારો પિતાનું ધન, દલિત, મોટા મોટા મહાલ વિગેરે અહીંનું અહીં મુકી ચાલ્યા ગયા તે કંઈ સાથે લઈ ગયા નહિ તેમજ તારી સાથે પણ કંઈજ માવનાર નથી.
હે ચેતન ! તને ધિક્કાર છે કે આ બધું અનિન્ય છે એમ તું જાણતાં છતાં પણ સંસારની માયામાંથી ઓસરત નથી. તેમજ શા ફાયદાથી તું સંસારમાં પડી રહે છે. કદાપિ તું જે રાજને ધણી હોત કે કેટી ધનપતિ હેત તે તુ વૈરાગ્ય પાળવાને પ્રયજ શાને કરતા કારણ કે જ્યારે આ માટીનું ઘર અને હાડ માંસથી ભરેલ શરીર તેમાં તને આટલે બધે મેહ લાગે છે. આ શું તારી મૂર્ખાઈ નથી? તુ તે બેભ મૂકી દઈ ધર્મનું આરાધન કર. હે ચેતન ! આ જન્મથી તે આજની ઉમ્મર સુધી હું શું શું સુકૃત્ય કર્યું તેને વિચાર કર? ફત આર્તધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનમાંજ કાળને નિર્ગમન કર્યો. ફાગણ વખત ગેરઉપયોગ કર્યો અને કાળ તે તારી પાછળ હમેશાં કાજ કરે છે તેને તે ઓચિંતે ઝીલશે તે તે વખતે તારો એક પણ આરો નથી. માટે જેમ બને તેમ સમકિતને પ્રાપ્ત કર. તેમ છતાં કદાપિ જે ખરી વસ્તુ લેધતાંજ કાળ તને પોતાના ઝપાટામાં લે તે ફિકર નહિ કારણ કે તે વસ્તુના અભિલાવે કરી આગળ ઉપર બીજા જન્મમાં પણ તે વસ્તુ પ્રાપ્ત થાય છે. વિચાર કર કે અનંતાભવ તુ ફરી ચૂકેલે તથાપિ તારે અંત આવ્યો નહિ. માટે જે વારે સમક્તિ પામશે તે વારે પરિભ્રમણ કરવું મટશે. ગમે તે આજ કે ગમે તે કાલ પણ જ્યારે સમકિત પામશે ત્યારેજ દુઃખને અંત આવશે, તે હે મુદ! ચેત, આયુષ્ય તો ચંચળ છે તે પુરૂ થતાં વાર લાગતી નથી. રાત ઘોડી ને વેશ ઘણું, જીવવાનું થતું ને અભિલા ઘણી એ કાચા ઘડાને ફુટતાં વાર લાગતી નથી તેમજ આ કાચી કાયાને ભરૂસો નથી માટે ચેત અને ધર્મનું આરાધન કર, નહિતર અનંત યોનિમાં રખડવું પડશે.
હે ચેતન ! આ સંસાર સમુદ્રમાં તુ ખુડે છે તેને કાઢવા તાશ પિતાના પ્રયત્ન વિના, તારા પિતાના આત્માના સ્વાભાવિક ગુણ વિના બીજું કોઈ સમર્થ નથી અને જે અણુચિંત્યા જમના દૂતે તને આવી પકડી જશે તે તે વારે તારું કોઈ રક્ષણ કરનાર નથી. માતા, પિતા, સ્ત્રી, પુત્ર, પુત્રી આદિ કોઈ તને છેડવવા સમર્થ નથી માટે જે વસ્તુથી ચાર ગતિમાં તારે ભમવું મટે તે વસ્તુ પેદા કરવાને પ્રયત્ન કર,
છે મૂર્ખ ! વિચાર તો કર કે તે કેવું સુખ નથી જોગવ્યું. દેવતાનાં સુખ તે નવ ગ્રેક સુધી જોગવી ચૂકશે. રાજ્ય ભગવી ચૂ. મેટા કટીબધ્વજની પદવી મેળવી ચૂક ને એમ કરતાં અનંતી નિઓમાં અનંત કાળ રાખશે અને જો તું અક્ષય સુખ પામ્ય હેત તે તને જન્મ મરણને ભય રહેત નહિ. માટે ધર્મનું આરાધન કર, ધર્મનું આરાધન કરતાં શા માટે અટકે છે કારણ કે વિચાર તે કર કે ચાવર્તિ જેવા છ ખંડાધિપતિ પણ અક્ષય સુખ મેળવવા ચરિત્ર રૂપી તને ચગીકાર કરે છે તે છે મM 1 તારી છેતેને
