________________
પ્રેમઘેલા પ્રવાસીનું પવિત્ર જીવન !
૨૧૧
શ્યામ અંધકાર છવાયે હતે. ઉપર નીચે અને આસપાસ આંખને હાથ પણ ન સુઝે, રાત્રી છે કે દિવસ તે પણ ન સમજી શકાય તેવો ગાઢ અંધકાર ત્યાં છવાઈ રહ્યા હતા. કમનસીબ માહરને આંધળાની માફક પોતાની આજુબાજુ હાથ પસારવા માંડયા. બેચરાની જમીન પત્થરથી જડેલી જણાઈ. હાથ પસારીને બેઠાં બેઠાંજ તે બિચારો ધરાને ધણે ખરો ભાગ કરી વધે, ને કેટલીકવાર દિવાલને એક પૂગે હાથ લાગ્યો. તેને હાથેથી કે દઈ માહરૂન ઉભો થયો, અને દિવાલને હાથથી તપાસવા માંડી. દિવાલ કડીઓને હાથે ચણાઈ હોય તેવી ન લાગી. ભયાનક ડુંગરાની કરોડમાં આવેલી પથરની ગુફાને કોઇ ભાગ કરી કાર્યો હશે એવી પ્રતીતિ થઈ. એ ખડબચડી ભીંતને ટેક માહરૂને અંધાર પાનમાં કરવા માંડયું. ચારે બાજુ આવી ને આવી બીત જણાઈ; એકજ સુંવાળી છાટવ જણાઇ, વધારે બારીકીથી વિચાર કરતાં તેને લાગ્યું કે એ છરિચ, કદાચ પત્થરની નહિ, પણ લેહના જડા પતરાની હશે, અને એ બંદીખાનના બારણની જગાએ ગોઠવી હશે આમ ધારી તે બેલી નાંખવા તેણે એક વાર પિતાના સંપૂર્ણ બળથી જોરથી ધકે માર્યો. પણ, હા ! નસીબ. વ્યર્થ ! પહેરેગીરોએ બહારથી તે બંધ કરેલું હતું.
અનુમાન સાચું ઠર્યું. પણ તે વડે કંઈ ન વળ્યું. ફરી પાછા પગ ઢીલા થઈ ગયા, ને નીચે બેસી પડ્યા. પણ એમ કયાં સુધી રહી શકાય? આશા કઈ એટલી વહેલી મરી શકતી નથી. “કઈ લાખે નિરાશામાં અમર આશા છૂપાઈ છે !” ફરી ૬ થઇ, દિવાલને આશરે આશરે ચારે કેર કરવા લાગે. થાકીને વળી પાણે બેઠે. પિતાના આવા હાલ શાથી થયા ? તેને ખ્યાલ આવતા જ પશ્ચાત્તાપ શરૂ થયે, અને દુ:ખની વેદના અસહ્ય થવા માંડી ! હાય! માત્ર પ્રેમ કરવા માટેજ, પિતાના હૃદયની અધિષ્ઠાતા-જીવનદેવડાને ચહાવા માટે જ, નિર્દોષ એક મીઠી લેવા માટે જ આ દશાને? અરેરે ! પ્રેમ ! તારા આ શા પ્રકાર? માનવીએ પ્રેમ કરશો ના ! પ્રેમ કરવામાં મઝા છે, પણ સુખ નથી. ગુલાબમાં • સુંદરતા અને સુવાસ છે, પણ તે કંટકના ઘા ખ્યા સિવાય મેળવી શકાતું નથી જ. ખરે!
પ્રેમીઓ દુખી થવા જ ત્યારે સરજાયા હશે? પણ ત્યારે બિચારી મારી જીવનલતા સમાન દેવી સેલીમાની શી દશા ત્યારે? શાહજહાન જેવા ભારત સમ્રાટની બેગમ, મારા જેવા ભીખારડાને ખાતર અત્યારે શી દશા ભોગવતી હશે? અરેરે ! અભાગી જીવડા ! શા માટે તે બિચારી નિર્દોષને, તારા સ્પર્શથી દુષિત કરી? દુષિત કરી તે ભલે! પણું શાહઆલમના સામે શામાટે સત્ય રૂપમાં જાહેર થયે? હવે જીવવાની શી આશા? અરે ! એ પ્રેમમૂર્તિને પુનઃ નીહાળવાની પણું શી આશા. મોત ! હવે તજ ! પણ તેની શું પરવા છે! મહારા પ્રાઇવનને ખાતર મેલ તો શું પણ જીવતાં જીવત ચામડી પણ ઉતરાવવા તૈયાર છું.
ખૂદા જે ખલકને છે તે ખૂદા ભાશુક છે મહારા! ખૂઘ માશુક માટે જાન
આ કુરબાન છે કરવા ! પણું અરેરે ! આમ રીબાઈ રીબાઈ ભરવું પડશે? જો એક વાર મેદાનમાં સમશેર વાપરતાં વાપરતાં મેત આવે તે બહેતર પણ આ દશામાં ભૂખ્યા તરસ્યા મરવું ! ઓ શાહ આ વિચારમાં ને વિચારમાં તે મોટેથી ચીસ પાડી ઉઠ્યા: “અરે ! આમ રીબાવી રીબાવી મુઝાવી ના મારો ! મહેરબાની કરી આના કરતાં જણાદની સમશેરને હવાલે કર !” પણ કોણ
