________________
જોડાવાની તેની સાહસિક વૃત્તિને નિર્મળ કરવા તેના મનનું વલણ માર્ગ લે છે.
उधम साहसं धैर्य बुद्धि शक्ति पराक्रमः
पदेते यत्र वर्तन्ते तस्माद् देवोऽपि शंकते ॥१॥ ઉદ્યમ, સાહસ, ધીરજ, બુદ્ધિબળ, સામર્થ, અને પરાક્રમ એ ષડગુ જેનામાં હોય છે, તેનાથી દેવ પણ ડરે છે. ઉદ્યમી મનુષ્ય પણ પિતાના સગો અને પરિસ્થિતિ સમજવાની કાર્ય દક્ષતા વિના કાર્ય સાધવામાં વિજયી થઈ શકતું નથી. યોગ્ય બુદ્ધિબળના અભાવે સંગેનું તેલન કરી વિહિત માગની પસંદગી કરવામાં તે ભૂલ કરે છે, અને જેમ કોઈ અકુશળ સુકાની વહાણને ખરાબા સાથે અથડાવી અગર આડુંઅવળું હાંકી નિર્દિષ્ટ સ્થાને પહોંચાડી શકતો નથી, તેમ તેને પણ પિતાના કાર્ય વહનના ઉચિત માર્ગનું જ્ઞાન ન હોવાને લીધે તે તેની સિદ્ધિમાં વિજયી થતું નથી. તે બેટી બાજુનો ચિતાર હૃદય સમક્ષ રજુ કરે છે, અને સંય ગોના અવાસ્તવિક સ્વરૂપથી દોરાઈ કાર્ય સિદ્ધિના રસ્તે સરળતાથી પહોંચી શકતો નથી. જેમ વહાણને જે માગે હંકારવામાં આવે તે માર્ગે જ તે પ્રયાણ કરે છે, તેમ જીવન પ્રવાહ પણ તેના માર્ગની પસંદગીને અવલબીને રહેલો છે. જે દિશાએ તેને ગતિ આપવામાં આવે તે દિશા તે લે છે, અને સમય જતાં તે એવો તે એક નિયમાનુસારી (Automatic). થઈ રહે છે, કે તેને તેની ગરેડમાંથી અન્ય માર્ગ વાળ મુશ્કેલ થઈ પડે છે. પ્રારંભથી મનુષ્ય પસંદ કરેલા કાર્યક્રમની મર્યાદાને અનુસરીને તેમાં તેની ઉન્નતિ કે અવનતિનો આધાર રહેલો છે. આ પ્રમાણે જે કે મનુષ્ય પિતાની પરિસ્થિતિની મર્યાદાપર વિજય મેળવી શકતા નથી, તે પણ ઉત્સાહબળને શક્તિના પ્રમાણમાં તે તેમાં ઉચ્ચ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. One needs must love the highest when ho sees it, for he who aimeth at the sky, shoots higher much than he who aimeth at the tree.
અન્ય ધર્મના વત્તા કહે છે કે મનુષ્ય આશય ઉચ્ચ રાખવો જોઈએ. જે મનુષ્ય ઉચ્ચાશયથી આકાશને તાકીને ઘા ફેકે છે, તેનો ઘા વૃક્ષ કરતાં ઉચે પહોંચે છે. દરેક કાર્ય પ્રવૃત્તિમાં તેનું શિરોબિંદુ-અંતિમ ઉચ્ચ સ્થાનજ આપણે લક્ષ્ય વિષય હોવું જોઈએ; છતાં કાર્યની પસંદગીમાં આતમ.
