Buddhiprabha 1909 05 SrNo 02

Author(s): Adhyatma Gyan Prasarak Mandal
Publisher: Adhyatma Gyan Prasarak Mandal

Page 5

વિદ્યાગુના સામું ઉદ્ધતાઈથી વદવું વિશેષતઃ હાનિકારક છે. જે કોઈ ભૂલ હોય તે માટે વિદ્યાગુરુની માફી માગવી અને ફરીથી ભૂલ ન થાય તે માટે કાળજી રાખવી. વિદ્યાગુરની નિંદા કરવાથી અનેક પ્રકારનાં દુઃખ થાય છે. વિદ્યાગુરુના અવર્ણવાદ બોલ્યાથી પાપના ભોક્તા છો થાય છે. પ્રાણુતે પણ વિદ્યાગુરુના ઉપર આળ ચઢાવવું નહિ. જે જીવો વિદ્યાગુરુનું મહત્વ જાણી શકતા નથી તેમની બુદ્ધિ અલ્પ સમજવી. ગાયના દુધ સામું જોવું - ઈએ, પણ તેનો રંગ કેવો છે તે તરફ લક્ષ રાખવાથી કંઈ ફાયદો થતો નથી. તેવી રીતે મનુષ્યોએ વિદ્યાગુરુની વિદ્યા તરફ લક્ષ રાખવું જોઈએ પણ તે આવા છે, આવી જાતના છે, ઇત્યાદિ નકામી બાબતો પર લક્ષ રાખવું યોગ્ય નથી. વિદ્યાગુરુની આગળ નકામે બકબકાટ કરે નહીં. વિદ્યાગુરુમાં ક્ષમા પરોપકાર પ્રેમ વિગેરે જે કોઈ સદ્દગુણ હોય તે તરફ ધ્યાન ખેંચવું. વિદ્યાગુરુ જે શુભ શિક્ષાઓને ઉપદેશ આપે તે પ્રમાણે પ્રવૃત્તિ કરવી. વિદ્યાગુરુ વિનયથી જે વર આપે છે, તે અવનિયથી આપનાર નથી. વિનય વિહીન વિદ્યાર્થીઓ મયુરપ્રકૃવત શોભે છે.
ભિલને વિનયથી માટીના ગુરૂએ વિદ્યા આપી. એક ભિલે વનમાં માટીને તેણુગુરુ બનાવ્યા, અને તેને વિનય કર્યો. તે વિનયથી ભિલના આભામાં ગુપ્ત રહેલી શંક્ત ખીલી નીકળી. અને તે ભિલ અજુન કરતાં પણ વિશેષ ધનુર્વિદ્યામાં કુશળ થશે.
શ્રેણીક રાજાએ વિદ્યામાટે ચંડાલને વિનય કર્યો.
શ્રી શ્રેણિક રાજાએ એક દિવસ અભયકુમાર પાસે એક ફલ ચારનાર ચંડાલને પકડી મંગાવ્યો. ચંડાલની પાસે વાડીનાં આમ્ર ફળ ડાળી નમાવી લેઈ લેવાની, તથા ઝાડની ડાળીઓ હતી ત્યાં રાખવાની, વિદ્યા હતી,
શ્રેણિક રાજાએ ચંડાલચેરને મારી નાખવાનો હુકમ કર્યો. ત્યારે અભયકુમારે કહ્યું કે ચંડાલની પાસે વિદ્યા છે, તે પ્રથમ આપ શિખીલ્યો. શ્રેણિક રાજાએ હુકમ કર્યો કે હે ચંડાલ ! તું વિદ્યા બાલ, ચંડાલ બોલવા લાગ્યો પણ
શ્રેણિકને વિદ્યા સિદ્ધ થઈ નહિ. ત્યારે બુદ્ધિનિધિ અભયકુમારે કહ્યું કે હે રાજન્ ! આપ ઉચ્ચાસન ઉપર ઉપવિષ્ટ થઈ વિદ્યા શિખવા પ્રયત્ન કરે છે, અને વિદ્યાદાતારને નીચા આસન ઉપર બેસાડ્યો છે, તેમજ હસ્તપણુ જોડી વિનય કરતા નથી તેથી શી રીતે વિદ્યા આવડી શકે ? શ્રેણિક આવું કથન સાંભળી પોતે નીચે બેઠા, અને ચંડાલને ઉચ્ચાસન પર બેસાડ્યો. બેહસ્ત જોડી વિદ્યા શિખવા લાગ્યો કે ત્વરિત વિદ્યા પ્રાપ્તિ થઈ. પશ્ચત શ્રેણિકે કહ્યું કે ચંડાલને મારી નાંખો, ત્યારે અભયકુમારે કહ્યું કે, હે રાજની એક અક્ષ