________________
૪૩
દાનને દેઈએ, દાનને દેઈએ દાન દીધા થકી પુણ્ય વૃદ્ધિ દાનથી સ્વર્ગની પ્રાપ્તિ છે સહજમાં, દાનથી હય સર્વત્ર સિદ્ધિ. થાય વશ સહુ વેરીએ દાનથી, સ્વર્ગ પાતાળમાં કીર્તિ ગાજે, દાનથી દેવતા સેવતા ચરણ , દાનથી મુકિતનાં શમે છાજે. દાન દીધા થકી સર્વ દે ટળે. દાનથી ધર્મનું બીજ વાવે; સાધુને પ્રેમથી દાન દીધા થક; પ્રાણીઓ મુકિતમાં શિઘ જાવે;
દાનનો મહિમા અવર્ણનીય છે. દાન વડે લક્ષ્મી મળે છે; ગમે તે મનુષ્ય વશ થાય છે; અખંડ કીર્તિ ફેલાય છે; અને સ્વલ્પમાં સર્વ ઈષ્ટ પદા. ઘેની સિદ્ધિ પણ તેથીજ થાય છે. કહ્યું છે ક–
येषां न विद्या न तपो नदानं ते मृत्युलोके भुवि भारभूता
मनुप्यरुपा पशवश्चरान्ति ॥ “જે મનુષ્ય ધર્મ દાન કરી શકતા નથી, જેમણે વિદ્યા પ્રાપ્ત કરી નથી, અને જેમણે તપશ્ચર્યા વડે પોતાને દેહ વિશુદ્ધ કર્યો નથી, તે મનુષ્પો આ મૃત્યુલોકમાં બોજારૂપ છે તેઓ મનુષ્ય રૂપે છતાં પણ પશુ સમાન છે.” દ્રવ્યનો સંગ્રહ કરી દાનાદિ વડે જનસમૂહના કલ્યાણ નિમિત્તે તેને વ્યય ન થયો તે તે નિરર્થક છે. સંગ્રહવાના હેતુથી કરેલ દ્રવ્યસંચયજ અનિષ્ટ છે. દ્રવ્ય નહિ પણ દયનો અતિ લોભ હાનિકારક છે.
जनयंत्यर्जने दुःखं, तापयंति विपत्तिषु ।
मोहयति समृद्धौ च, कथमर्थाः सुखवहाः ॥ “ધન એ સંપાદન કરતાં ભારે કષ્ટ આપે છે. નષ્ટ થયા પછી મનને પીડા કરે છે; પુષ્કળ સમૃદ્ધિ થઈ એટલે મેહ ઉત્પન્ન કરે છે. તે પછી ધન સુખાવહ છે, એવું લોકો કહે છે તે કેવી રીતે, તે સમજાતું નથી.” ઉદરનિર્વાહ માટે જેટલું દ્રવ્ય આવશ્યક છે તે ઉપરાંતનું વધારાનું ધન હાનિકારક છે. દ્રવ્ય એ દુઃખ અને મેહનું મુળ છે, માટે મનુષ્ય ધન પર આશક્તિ રાખ. વી ન જોઈએ. અન્ય સર્વ વાસનાઓ તે વૃદ્ધાવસ્થામાં શાન્ત પડે છે, પરંતુ તૃષ્ણ ઘટવાને બદલે વૃદ્ધ પામે છે. કહ્યું છે કે –તૃcuit R for as wા આ પ્રમાણે જે કે કથની શક્તિ અનિષ્ટ છે છતાં જીવન નિર્વાહનાં સાધન પ્રાપ્ત કરવા માટે દ્રવ્ય બહુ અગત્યનું છે. મનુષ્યનાં
