Bij Ne Ketar Joi Che

Author(s): Ratnasundarsuri
Publisher: Ratnasundarsuriji

Page 2

જીવનમાં સ્થાન આપવું જોઈએ એવું મારું સ્પષ્ટ માનવું છે. આ વાત મારે આપને એટલા માટે જણાવવી પડે છે કે હૃદય અને બુદ્ધિ વચ્ચે પૂર્વ-પશ્ચિમ જેવી વિપરીતતા નથી પણ પાણી-અગ્નિ જેવી વિરોધિતા છે. વિપરીતાને તો હજી કદાચ સમાનતાના સ્તરે લાવી શકાય પણ વિરોધિતાને સંમતિના સ્તરે લાવવાનું તો અશક્યપ્રાયઃ છે. આપના અને મારા વચ્ચે માત્ર વિપરીતતા જ નથી, વિરોધિતા પણ છે.
આપ સંત છો અને હું ગૃહસ્થ છું. આ વિપરીતતા તો હજી કદાચ તૂટી શકે છે પણ આપે આખી જીવન વ્યવસ્થા ગોઠવી છે હૃદયને કેન્દ્રમાં રાખીને અને હું આખી જીવન વ્યવસ્થા ગોઠવી બેઠો છું બુદ્ધિને કેન્દ્રમાં રાખીને. આ જે આપના અને મારા વચ્ચે વિરોધિતા છે એને દૂર કરવાનું કામ આજે તો મને અશક્યવતુ લાગે છે. અને એ હિસાબે જ આપને હું જણાવી દઉં છું કે ન તો આપ આપનાં સમાધાન માટે સ્વીકારી જ લેવા જોઈએ એવો આગ્રહ રાખશો કે ન તો આપનાં સમાધાનો પ્રત્યે મારા મનમાં ઊઠતા કુતર્કો વાંચીને આવેશમાં આવશો.
અલબત્ત, એક વાતનો આજે હું એકરાર કરું છું કે બુદ્ધિ કેન્દ્રિત જીવનપદ્ધતિએ મને અંદરથી ‘નિરસ’ બનાવી દીધો હોય એવું હું સતત અનુભવ્યા કરું છું. જીવું છું અનેકની વચ્ચે અને છતાં જાણે કે મારું કોઈ જ નથી એવું મને સતત લાગ્યા કરે છે. આ પીડાનો કોઈ ઈલાજ?
ગયેલા જીવનને પણ જગત વચ્ચે ‘સફળ’ પુરવાર કરવામાં તેઓને સફળતા અર્પે છે. પણ, સડેલું લાકડું આખરે તો સડેલું જ રહે છે ને?
બસ, એ જ ન્યાયે નિરસ જીવન આખરે તો નિરસ જ રહે છે ને? આ નિરસતાની પીડાએ જ તેઓને મારી પાસે આવવા મજબૂર કર્યા છે. અને મેં માત્ર એક જ કામ કર્યું છે.
બેસ્વાદ લાગતી રસોઈને સ્ત્રી જેમ એમાં મીઠું ભેળવીને સ્વાદિષ્ટ બનાવી દે છે તેમ સ્વાદહીન બની ગયેલા એમના જીવનમાં લાગણીનું તત્ત્વ ઉમેરીને મેં એ સહુનાં જીવનને ઉલ્લસિત કરી દીધા છે.
અલબો, આ વાત અત્યારે તારી સામે રજૂ કરવાનો કોઈ અર્થ નથી. કારણ કે અત્યારે તારી ભૂમિકા જ આખી જુદી છે. યુનિવર્સિટીમાં લીધેલ શિક્ષણે આજે તારા મનનો કબજો જમાવ્યો છે. સર્વત્ર થઈ રહેલ ‘સફળતા'ની બોલબાલાએ તને ય ‘સફળ ' બની જવા અત્યારે લાલાયિત કર્યો છે. સર્વત્ર દેખાઈ રહેલા વિશ્વાસઘાત અને છેતરપીંડીના વાતાવરણે તને લાગણીશીલ ન બની જવા સતત તૈયાર કર્યો છે.
શક્તિ, સંપત્તિ અને સામગ્રી, આ ત્રણેયની વિપુલતા માત્ર ધારદાર બુદ્ધિને જ આભારી છે એ માન્યતા આજે તારા મનમાં ઘર કરી ગઈ છે અને એટલે જ હમણાં મારી વાતની તારી સામે રજૂઆત ન કરતાં તારી જ વાતો સાંભળવાનો, તારી જ સમસ્યાઓ સાંભળવાનો, તારી જ તર્કબદ્ધ [?] દલીલો સાંભળવાનો મેં નિર્ણય કર્યો છે. મારું તને આહ્વાન છે કે જરાય ક્ષોભ રાખ્યા વિના, ‘મને ખોટું લાગી જશે' એવો ભય રાખ્યા વિના, તારી ખોપરીમાં જે કાંઈ ભર્યું હોય એ બધું મારી સામે રજૂ કરી દેજે.
તારી પાસે કદાચ Backing છે તોય એ Backing માં છે માત્ર આઈન્સ્ટાઈન, એડીસન, ગેલેલીયો કે ન્યૂટન! જ્યારે મારી પાસે જે Backing છે એ Backing માં છે પરમાત્મા મહાવીરદેવ, ગૌતમસ્વામી, હેમચન્દ્રાચાર્ય, હરિભદ્રસૂરિ મહારાજ, યશોવિજયજી ઉપાધ્યાય વગેરે ! કરી લઈએ આપણે બળાબળનાં પારખાં !
જીવન જામે છે શેનાથી ? લાગણીથી કે વિચારથી ? જીવનની પ્રસન્નતા શેને આભારી છે? હૃદયને કે બુદ્ધિને ? માણસને સજ્જન, સંત યાવતુ પરમાત્મા બનાવી દેવાની પ્રચંડ ક્ષમતા ક્યા પરિબળમાં છે? શ્રદ્ધામાં કે તર્કમાં? મનની મસ્તીનાં મૂળમાં છે. શું? બાહ્ય સફળતા કે દિલની સરળતા ? આવી જા મેદાનમાં, વિજેતા કોણ બને છે, એ નક્કી કરી લઈએ.
===
દર્શન,
પત્રમાં તેં જે કાંઈ લખ્યું છે એ વાંચીને મને કોઈ જ આશ્ચર્ય થયું નથી. કારણ કે તારા જેવા સેંકડો નહીં, બ૯ હજારો યુવાનો મારા પરિચયમાં આવ્યા છે. એકદમ નજીકથી મેં એમને નિહાળ્યા છે. સનમાયકા જેમસડેલા પણ લાકડાને જગત વચ્ચે આકર્ષક પુરવાર કરવામાં સફળ બની જાય છે તેમ ધારદાર બુદ્ધિએ અંદરથી નિરસ અને વિરસ બની