________________
. . भगवतीने इत्येवं वक्तव्यम् परमाणुनाममदेशार्थत्वात् । एवं च द्रव्यार्थतासूत्रे संख्यातमदे. शिकाः निरेजाः स्कन्धों परमाणुभ्यः संख्यातगुणा अधिकाः कथिताः, प्रदेशार्यता सूत्रेत ते संख्यातमदेशिकाः तेभ्यः परमाणुभ्योऽसंख्यातगुणा अधिका वक्तव्या यतो मिरेजपरमाणुभ्यो द्रव्यार्थतया निरेनसंख्यातादेशिका संख्यातगुणा शक्षिका भवन्ति, संख्यातमदेशिकेषु मध्ये बहूनामुस्कृष्टसंख्यातममाणकमदेशत्वात् निरेजपरमाणुभ्य इते प्रदेशतोऽसंख्यातगुणाधिका भवन्तीति । 'णवरं परमाणुपोग्गला अपसट्टयाएँ याणियच्या' नवरम्-केवलं द्रव्यार्थता सूत्रापेक्षया वैलक्षण्यं यत् परमाणुपुनला अप्रदेशार्थतया भणितव्याः अमदेशार्थत्वात् परमाणूनामिति । 'संखेज्जपएसिया खंधा निरेया पएसट्टयाए असंखेज्जगुणा' संख्यातमदेशिका: स्कन्धा निरेजाः प्रदेशार्थतया असंख्यातगुणा अधिका भवन्तीति । 'सेसं तं चेव' विचार करना चाहिये । क्योंकि परमाणुओं में प्रदेशों का सद्भाव नहीं होता है । इसी प्रकार द्रव्यार्थता सूत्र में संख्यातप्रदेशिक अकम्प स्कन्ध, परमाणुओं से संख्यातगुणें अधिक कहे गये हैं पर प्रदेशार्थता सूत्र में तो वे संख्यात प्रदेशिक स्कन्ध उन परमाणुओं से असंख्यात गुणे अधिक कहना चाहिये। क्योंकि निरेज अकम्प परमाणुओं से द्रव्य की अपेक्षा निरेज संख्यात प्रदेशिक स्कन्ध संख्यातगुणें अधिक होते हैं। तथा उन्हीं संख्यात प्रदेशिक स्कन्धों में बहुत से संख्यात प्रदेशिक स्कन्ध ऐसे भी होते हैं जो उत्कृष्ट संख्यात प्रदेशों वाले होने के कारण प्रदेशरूप से निरेजपरमाणुओं से प्रदेशों की अपेक्षा असं. ख्यातगुणें अधिक होते हैं । यही पात-'संखेज्जपएसिया खंधा निरेया पएसट्टयाए असंखेज्जगुणा से संतं चेव' इस सूत्रपाठ द्वारा प्रकट की गई
ત્યાં અપ્રદેશપણાથી વિચાર કરે જઈએ. કેમકે-પરમાણુઓમાં પ્રદેશને સદ્ભાવ હોતું નથી આ રીતે દ્રવ્યાર્થતા. સૂત્રમાં સંખ્યાત પ્રદેશેવાળા અકમ્પ કંધ પરમાણુઓ કરતા સંખ્યાતગણુ વધારે કહ્યા છે. પરંતુ પ્રદેશાર્થતા સૂત્રમાં તે તે સ ખ્યાત પ્રદેશવાળા સ્કધે તે પરમાણુઓ કરતા અસંખ્યાત ગણું વધારે કહેવા જોઈએ. કેમકે-નિરેજ-અકંપ પરમાણુઓ કરતાં દ્રવ્યની અપેક્ષાથી નિરજ સંખ્યાતપ્રદેશિ સ્કંધ સંખ્યાતગણું વધારે હોય છે. તથા એજ સંખ્યાતપ્રદેશેવાળા સ્કધમાં ઘણું સંખ્યાતપ્રસિદ્ધ છે એવા પણ હોય છે કે-જેઓ ઉત્કૃષ્ટથી સંખ્યાત પ્રદેશવાળા હવા ને કારણે પ્રદેશ પણ થી નિરજ પરમાણુઓથી પ્રદેશની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતગણું વધારે હોય छे, मे० पात "सखेजपएसिया खंधा निरेया पएसयाए असंखेज्जगुणा सेसं तं चेव" मा सूत्रा द्वा| प्रगट ४२८ छे. साधीन माई सघणु ३थन द्र०या.
