________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ.४ सू०१४ परमाण्वादीनां सैजत्वादिकम् ९२३ परमाणुपुद्गलाः सर्वजा द्रमार्थाप्रदेशार्थतया असंख्येयगुणाः११, संख्येयप्रदेशिकाः स्कन्धा देशैनाः द्रव्यार्थवया असंख्येयगुणा:१२, ते एव प्रदेशार्थतया संख्येयगुणा:१३, असंख्येयप्रदेशिकाः स्कन्धा देशैना द्रव्यार्थतया असख्येयगुणाः१४ । ते एव प्रदेशार्थतया असंख्येयगुणाः१५, परमाणुपुद्गला निरेजा द्रव्यार्थापदेशार्थतया असंख्येयगुणा:१६ । संख्येयमदेशिका स्कन्धा निरेना द्रव्यार्थतया संख्येयगुणाः१७, ते एव प्रदेशार्थतया संख्येयगुणाः१८, असख्येयप्रदेशिका निरेजा द्रव्यार्थतया असंख्येयगुणा:१९, ते एव प्रदेशार्थतया असंख्येयगुणाः२० ॥१० १४॥ ।
• टीका-'परमाणुपोगले णं भवे ! किं देसेए सव्वेए निरेए' परमाणुपुद्गल: 'खल भदन्त ! कि देशैनः देशेन-एकावयवेन एजते-कम्पते इति देशैजा, अंशतः कम्पनवान् इत्यर्थः, अथवा सर्वेजः-सर्वात्मना चलनशीलः, अथवा निरेजः-सर्वथाऽपि कम्पनरहितः परमाणुपुद्गलः ? इतिपश्नः । भगवानाह-'गोयमा' हे गौतम ! 'णो देसेए' नो देशैजः परमाणुः परमाणोरयथाभावेन देशतश्चलनस्यासंभवादिति. 'सिय सव्वेए सिय निरेए' स्यात्-कदाचित सर्वैजः सर्वात्मना कदाचित् चलन. _' "परमाणुपोग्गले णं भंते ! f देसेए सव्वेए निरेए ?" इत्यादि
टीकार्थ-इस सूत्र द्वारा श्रीगौतमस्वामी ने प्रभुश्री से ऐसा पूछा है-"परमाणु पोग्गलेणं भते ! किं देसेए सव्वेए निरेए" हे भदन्त ! परमाणु पुद्गल क्या एकदेश से कम्पन वाला होता है ? अथवा सर्वदेश से कम्पन वाला होता है ? अथवा कम्पन वाला नहीं होता है-अकम्प होता है? तात्पर्य इस शंका का ऐसा है कि परमाणु क्या अंशतः सकम्प होता है, अथवा सर्वाश से सकम्प होता है ? अथवा बिलकुल सकम्प 'नहीं होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा! णो देसेए सिय 'सव्वेए, सिय निरेए' हे गौतम ! परमाणु पुद्गल एक अंश से सकम्प
"परमाणुपोगले ण भंते। किं देसेए सव्वेए निरेए' त्याल
ટીકાર્ય–આ સૂત્રપાઠ દ્વારા શ્રીગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રીને એવું પૂછયું છે :-'परमाणपोगले ण भ! कि देसेए सव्वेए निरेए' सन् ५२मा युद्धको એકદેશથી કંપનવાળા હોય છે? અથવા સર્વદેશથી કંપનવાળા હોય છે? અથવા કંપનવાળા હોતા નથી અર્થાત્ અકંપ હોય છે? આશંકાનુ તાત્પર્ય એ છે કે–પરમાણુઓ અંશતઃ સકપ હોય છે ? અથવા સર્વાશથી સકંપ હોય છે ?
અથવા બિલકુલ સકંપ નથી હતા? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે, 'गोयमा ! णो देसेए; सिय सव्वेए, सिय निरेए' गौतम ! ५२भार पुगत मे - અંશથી સકપ હોતા નથી તે કઈવાર સર્વાશથી સકંપ હોય છે અને કોઈ
