Atmatattva Viveka

Author(s): Udayanacharya
Publisher: Udayanacharya

Page 178

1613
-
११२० आत्मतत्त्वविवेकः वा तद्विरुद्धधर्माध्यासेन भेदे(१), आहोस्वित् शक्त्यशक्योर्विरोधे।
दीधितिः। साध्यत्वेन विवक्षित(२) इत्याहुः(३) । शत्यशत्त्योः साम.
ासामथ्र्ययोः । अग्रे च कारित्वाकारित्वे करणाकरणे च सा. मासामर्थ्यपरे । एवं भिन्नकालशत्यशक्त्योरित्यपीति(४)। यदा पाक् प्रसङ्गविपर्यययो()रिति भेदसाधकयोर्देशभेदेन करणाकरणयोरप्युपलक्षकम्, तब च एकत्र कारिणो देशान्तरेऽपि कारित्वाभ्युपगमे सर्वदेशानां सर्वकार्यवचरूपमद्वैतम्, एकत्रा. कारिण:(६) सर्वत्राकारित्वाभ्युपगमे च सर्वकार्यशून्यत्वरूप. मद्वैतम् , कचित्कारित्वस्य कचिच्चाकारित्वस्य चाभ्युपगमे का.
दीधितिटिप्पणी। स्वाइन माह । शक्तयशक्त्योरिति । अग्रे तृतीयविकल्पदूषणमध्ये । कारित्वाकारित्वादिकं विभिन्नस्थितमनेनोक्तम् (७)। यथाश्रुतपदा.
रक्षार्थ स्वातन्त्र्येण कारित्वाकारित्वयोरप्युट्टङ्कनं दर्शयति । यद्वे. ति। प्रागिति । अपि चेत्यनेनोक्तयोरित्यर्थः, तथाच प्रसङ्गविपर्यययोः करणाकरणयोश्च न दोष इत्यर्थः । एवं च पूर्व यस्योत्कीर्तनं, इदानी स इत्यनेन तत्रैष दोषदानमुचितमिति भावः । एवं व्याख्याने ती. त्यादिना कारित्वपक्षे दृषणस्यानुक्तत्वान्न्यूनता स्यादतस्तत्रापि नयाख्यामाह । तत्र चेति ॥
(१) तथा च क्वचिदपि भेदाप्रांसद्धी विपर्ययानुमाने साध्याप्रसिद्धिः, तत्प्रसिद्धौ च कुत्रापि तम्याप्यत्वानुपगमे हेतोरनैकान्तिकत्वं च दोष इति भावः । अन्यत्र हेतौ तद्व्याप्यत्वाभ्युपगमेपि प्रकृ. तहेतावनभ्युपगमपक्षमभिप्रेत्याह । शक्त्यशवत्योगित ।
(२) विकल्पित--पुण० पु० पा० ।
( ३ ) अत्रारुचिबीजं तु आपादकीकृतस्य साधनस्य तन्मतसिद्धस्यास्माभिः साधयितुमनईत्वमित्यादि बोध्यम् ।
(१) भिन्नत्यादिवक्ष्यमाणपन्थेपि शक्त्यशक्तिपदे सामर्थ्यासामर्थ्यपरे इत्यर्थः । ( ५ ) प्रसङ्ग-तद्विपर्यययारित्यस्यार्थतोऽनुवादोऽयम् । ( ६ ) कारिणश्च-पुण० पु० पा० । ( • ) स्थितमानेनो-इत्यादर्शपुस्तके पाठः । स्थितिमतेनो-पा० २ पु०।