Atmatattva Viveka

Author(s): Udayanacharya
Publisher: Udayanacharya

Page 189

टिप्पणीसमलङ्कतदीधिति-कल्पलतास्यटीकाद्वयविभूषितः। १७३ ऽस्तु, विपर्ययस्तु यदेकदा यन्न करोति तत् सर्वदेव तन करोति, यथा शिला(शकलमकुरम्), न
दीधितिः। बोध्य इति कश्चित् , तन, स्वतोऽसिद्धः(१), यत्किञ्चिद्रूपकि. शिष्टस्य यावत्सत्वकरणेनैव साध्यसवे च सहकारिविशिष्टस्य तथात्वादिष्टापादनाच । इति अनेन प्रकारेण, प्रसङ्गो(२)ऽस्तु, तेन कुशूलस्थवीजस्य पराभ्युपगतमेकदाङ्कुरकारित्वरूपहेतुम. वं(३) लभ्यते(४)। एकदा कदाचित्र(५)। भवतश्व(६) कदा.
दीधितिटिप्पणी । दिमते आयेनापि धारयितुमशक्यत्वादिदम् । स्वतः बौद्धमते, तन्मते सर्वस्य विनश्यदवस्थत्वात् । उभयमत दोषमाह । यत्किञ्चिदिति । कार्याभावेत्यादियादृशतादृशविशेषणेन भवता यदि साध्यरक्षगं क्रियते, तदा मयाप्यत्रैवानुमाने सहकारीत्यादियत्किञ्चिद्विशेष. णदानेन साध्यपक्षणं करिष्यत इति व्यावृत्तिः स्यादित्यर्थः । एकदा कारित्वमभ्युपेयत कुशुलस्थवीजे पररित्यदर्शनादेतन्मात्रस्य प्रसापदा(७)वाच्यत्वमत आह । इतीति । इदमेवाह । अनेनेति । केचित्तु प्रसङ्गस्यापवादतरूपस्य वाचकं स्यादित्यादिपदमेव, स चात्र ना. स्तीत्यत आह । इतीति । तथा चानेन व्याप्तः प्रदर्शनेनेत्यर्थः। ते. नेत्यादि एकदेशकीर्तनपरमिति वदन्ति । एकदेशरूपप्रसनतोर्लिख. नात् एकदा न करोतीत्येकदाशब्देन विपर्ययहेतुकशनं सजतम् । प्र.
(१) सन्मात्रस्य क्षणिकत्वेन अविनश्यदवस्थकारणत्वासिद्धेरिति भावः । -गुणानन्दः । (१) प्रयोगो-कालि० मु० पु० पा०। (३) हेतुमत्त्वम् , आपादकस्याभ्युपगतत्वम् ।-गुणानन्दः। (1) उपनयोऽयुक्त इति लभ्यत इति भावः ।।
(५) एकपदस्याभेदार्थकत्वे तत्पतियोमिनोग्लाभान निराकासा प्रतिपत्तिरत आह । कदाचिदिति । देशावच्छेदेन कारित्वाभावल्या वृत्तये चैतन्कालावच्छेदेन तल्लाभाय चैतत् ।-गुणानन्दः ।
(१) प्रसङ्गे येन यत्साध्यते तस्याभावस्तदभावेन यदि साध्यते तदा विपर्ययव्यवहारः,मापादक च एकदा तत्कारित्वं तत्कारित्वमा वा, मापाय च यावत्सत्वं तत्कारित्वम् , तथा चापादकाभाषापापाभावयोः साध्यसाधनरूपत्वं वाच्यम् , तत्कमिन्याशङ्कयाह । भवतक्षेति ।-गुणानन्दः । भवतः-कलि० मु० पु० पा०। (.) पद-इत्यादर्शपुस्तके २ पुस्तके व पाठः।