Atmanand Prakash Pustak 054 Ank 01 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

નૂતન વર્ષમાં પ્રવેશપ્રસંગે
जो सहस्स सहस्साणं संगामे दुजए जिणे । एगं जिणिज अप्पाणं एस से परमो जयो ।।
–શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર હજાશે દુર્જય સંગ્રામને જીતનારના કરાં એક પિતાના આત્માને જીતનાર ચડી જાય છે. બહારના તમામ જ કરતાં આત્મજયે પરમ શ્રેષ્ઠ છે.
કવન એક સંગ્રામ છે. અને એ સંગ્રામ આપણે ખેલી રહ્યા છીએ. બીજી રીતે વિચારીએ તે સારાએ વિશ્વમાં પ્રત્યેક પ્રાણી પતતાની દ્રષ્ટિએ વિજયના માર્ગે કૂચ કરી રહેલ છે. કાઇને એ વિજય કૂચને માર્ગ જડ તત્વોથી ભર્યો હોય છે, તે કોઈના માર્ગમાં ચેતનને તો ભભક્તા નજરે પડે છે, વિજયને માર્ગે કુચ તે સર્વ કોઈની છે, પણ સૌ સૌની કૂચની દ્રષ્ટિમાં હંમેશા ફરક રહેલો હોય છે. જડ માર્ગને પ્રવાસી અવિશ્રાન્તપણે ઓગળ ને આગળ મથત મથતો ચાલ્યો જાય છે, ખૂબ ખેલે છે, દારુણ જંગ પણ બચાવે છે, પણ એ મંથનના પરિણામે તો પાણી વાવવા જેવું જ બને છે. તેમાંથી નથી સાંપડતે તેને અનંત વિજય, તેમાંથી નથી સાંપડતી તેને સાચા સુખની લહરી કે નથી સાંપડત આત્માની અનંત શક્તિને દિવ્ય પ્રકાશ, એટલે એ અવિશ્રાંત મંથનનું પરિણામ આખરે - શુન્યમાં જ આવે છે.
જ્યારે ચેતન-માર્ગને પ્રવાસી આભાના આનંદને પ્રકાશ મેળવતે મેળવો સિદ્ધિના માર્ગે હમેશાં સફળતાપૂર્વક આગળ ને આગળ ચાલ્યો જ જાય છે, આત્મશોધન એ એમનું ધ્યેય હોય છે. આત્માની સામે જ તે હંમેશા યુદ્ધ ખેલે છે. મકટ સમાન મનડાને જીતવા માટે જ તે હરહંમેશ મથે છે, શ્રી આનંદધનના શબ્દો મુજબ તે સમજે છે કે “મન જીત્યું તેણે સઘળું કહ્યું ” મન ઉપર પિતાનું સામ્રાજ્ય
હું એટલે પિતાની જીવનયાત્રા સફળ જ છે, આમા તે અનંત પ્રકાશથી–અનંત સુખથી ભર્યો છે. તેની આડા જે જે જડ આવરણે પડ્યા હોય તે ખસેડવા માત્રથી સિધિનું સોપાન આપણી સામે પડ્યું છે. આમ આત્મ-સિદ્ધિના માર્ગે પ્રવાસ ખેડતો પ્રવાસી હંમેશા સફળ જ છે, પરિણામે તે સિદ્ધિપદ પ્રાપ્ત કરે છે.
શ્રીઉત્તરાધ્યયન સૂત્રમાં પણ આપણને ઉપરના સૂત્રમાં “આત્મજય”નું રહસ્ય સમજાવવામાં આવ્યું છે તેમ આગળ ચાલતાં સૂત્રકાર આપણને પરમસુખને માર્ગ બતાવતા કહે છે કે –
अप्पाणमेव जुज्झाहि किं ते जुझण वज्झओ ।
अप्पाणमेव अप्पाणं जइत्ता सुहमेहण ॥ પિતાના આત્મા સાથે યુદ્ધ કર, બાહ્ય યુદ્ધ કરવાથી શું? પિતાના આત્માને જીતવાથી પરમસુખ પ્રાપ્ત થાય છે.