________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૬૬
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ચોથું સ્તવન કાવ્યરસિકાને આનંદ આપે તેવું આર્ટમાં સ્તવનમાં ચંદ્રપ્રભ સ્વામીના મુખને છે. એમાં અભિનન્દન જનનાં નેત્રને અપ્રતિમ કહ્યાંપૂર્ણિમાના ચંદ્રની, ભવ્ય જનાને ચકારની, કવિઓને છેઃ કમળ એ નેત્રની શોભાથી જીતાતાં જળમાં રહે ભ્રમરની અને સુખને મકરની ઉપમા અપાઇ છે. છે, હરણ હારી જતાં વનમાંથી ગગનમાં ચન્દ્રને શરણે એ તીથ કરના હૃદય અને હાથ વિશાળ કહ્યા છે અને ગયું છે, સ્વાભાવિક અને મરમ અંજન જોઇ એની ચાલને હાથી જેવી કહી છે. ખંજન પક્ષીના ગવ ગળી ગયા છે, ચકારની શાભા
છીનવી લેવાઇ છે, દુ:ખના માર્યાં અગ્નિ ભક્ષ્ય કરે કષાયની કાલિમા( કૃષ્ણતઃ થી કલુષિત કુદેવ વચ્ચેનું
નવમા સ્તવનમાં સુવિધિનાથ જેવા સુદેવ અને
અંતર વિવિધ દૃષ્ટાંતાવડે આખેદ્ન વ વાયુ' છે. એ અંતર નિમ્નલિખિત દૂદ્રોદ્વારા દર્શાવાયુ છે.—
છે, મત્સ્યના ચંચળતા રૂપ ગુણ લેવાયા છે અને ભ્રમરના જેવી કાળી કીકી છે, જેમ હાથી મદન જળમાં ઘૂમે તેમ પ્રભુના ચૈત્ર સમતા રસમાં ધૂમે છે. આ વન કવિ પ્રેમાનન્દે વિ. સં. ૧૭૭૬માં રચેલા નળાખ્યાનમાં અપાયેલા દમયંતી અને નળનાં વÎનનું સ્મરણ કરાવે છે.
પાંચમા સ્તવનમાં કહ્યું છે કે સુમતિનાથ સાયા દેવ–ઉત્તમ હીરા સમા છે, કેમકે એની વાણી અને વનમાં ભેદ નથી, જ્યારે ઇતર દેવા કાચા છે, મસ્ત હોઇ કાચ જેવા છે.
છઠ્ઠા સ્તવનમાંની નિમ્નલિખિત પ`ક્તિ મનેારમ છે. પ્રભુ ગુન જ્ઞાન ધ્યાન વિધિ રચના,
પાન સુપારી કાથા ચૂના,
રાગ ભયા દિલ મેં આયોગે, રહે છિપાયા ના છાના ના. સાતમું સ્તવન પ્રીતિનાં ઉદાહરણા રજૂ કરે છે. એ દ્વારા કાને શુ' પ્રીતિકર છે, રુચે છે, તે દર્શાવાયું છે. આ વાત હુ' નીચે મુજબ સૂચવું છું:-- રાજહંસ માનસરાવર
હાથી રેવા(નમ દા)નું જળ
હરિ ક્ષીરસમુદ્ર
www.kobatirth.org
અમૂલ્ય પુષ્પ આમા
જ્ઞાની તત્ત્વની વિચારણા
માર
મેધ
ચકાર
ચન્દ્ર
કામદેવ
વસંત
ભ્રમર
દાની (દાતા) ત્યાગ
યાગ-યજ્ઞ
સયમ
કાયલ સીતારામ રતી કામ મુસાફર ઘરનું આંગણું
‘નન્દન’વન
ન્યાય
૧ આ પૈકી ધણાંખરાં ઉદાહરણા યશેાવિજયગણિએ રચેલા અન’તવીય જિન-સ્તવનમાં જોવાય છે.
બ્રાહ્મણ
યોગી
દેવ
ન્યાયી
માન સરોવરને રસિયા
રાજહંસ
વિષ્ણુરૂપ સપ પ્રત્યે ગરુડ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અશુચિમાં રાચનારા
કાગડા વિષયરૂપ વિધવાળા સપ છીલર જળ સૂકાઇ ગયેલ સાગનું ઝાડ
સમુદ્ર
સુરતરુ ( કલ્પવૃક્ષ ) અંતભાગમાં કહ્યું છે કે સુવિધિનાથ જ પુરુષોત્તમ, નિરંજન શંકર, બ્રહ્મા અને બુદ્ધ છે. આ વાત ભક્તામર સ્તંત્રના નિમ્નલિખિત પદ્યનું સ્મરણ કરાવે છેઃ
*
वुद्धस्त्वमेव विबुधार्चितबुद्धिबोधात् त्वं शङ्करोऽसि भुवनत्रयशङ्करत्वात् । धाताऽसि धीर शिवमार्गविधेर्विधानाद् व्यक्तं त्वमेव भगवन् ! पुरुषोत्तमोऽसि ॥
''
અંતમાં કર્તાએ પોતાના ક્લિને ખાગ કહ્યો છે, સુવિધિનાથના ગુણોને ફૂલ અને ભક્તિને પરાગ કહ્યા છે.
નામ-નિર્દેશ કર્તાએ ભિન્ન ભિન્ન રીતે પેાતાને પરિચય આપ્યો છે જેમકે નામેાલ્લેખ કર્યાં વગર નયવિજયના શિષ્ય તરીકે અને નામોલ્લેખપૂર્વક, જશ, અને વાચક જશવજય તરીકે. કર્તાને ‘વાચક ’ પદવી વિસ', ૧૭૧૮માં મળી હતી. એટલે એ ઉલ્લેખવાળાં સ્તવન વિ. સં. ૧૭૧૮ની પહેલાં ન ગણાય. તેમ એ વિ. સ` ૧૭૪૫ પછીનાં પણ ન ગણાય કેમકે લગભગ એ અરસામાં યશવિજયગણને સ્વર્ગવાસ થયેલા છે.
For Private And Personal Use Only
