Atmanand Prakash Pustak 053 Ank 11 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 19

નવનિધાન નવ સ્તવને
(લે. છે. હીરાલાલ ર. કાપડિયા એમ. એ.). ગૂર્જર સાહિત્ય સંગ્રહ (ભા. ૧, પૃ. ૭૨)- એમ સામાન્ય રીતે કહી શકાય. બાકી કોઈ કોઈ વાર માં ન્યાયવિશારદ ન્યાયાચાર્ય ઉપાધ્યાય યશોવિજય- ગુજરાતીની છાંટ જેવાય છે અને એ માટે નકલ ગણિનાં કેટલાંક વન અને પદોને જશવિલાસના કરનાર-લહિયો જવાબદાર હોય તે ના નહિ. નામે ઉલેખ કરાયો છે. આ જશવિલાસમાં અહીં પરિમાણ-ઋષભદેવના સ્તવનથી શરૂ થતાં નવા ચાર બાબત અપાઈ છે –
સ્તવનની કડીઓની સંખ્યા નીચે મુજબ છે-- (૧) નવનિધાન સ્તવને
૬, ૫, ૪, ૫, ૫૫, ૫, ૫ અને ૫. (૨) વિશિષ્ટ જિન-સ્તવને
આમ એકંદર કડીની સંખ્યા ૪૫ ની છે. (૩) સામાન્ય જિનસ્તવને
ગ– સ્તવને પૈકી એકે માટે દેશીને (૪) આધ્યાત્મિક પદે
ઉલ્લેખ નથી, પરંતુ એ માટે અનુક્રમે નિમ્નલિખિત આ પછી પહેલી બાબત અત્રે પ્રસ્તુત છે. રાગને ઉલેખ છેએક હાથપોથીમાં “નવ નિધાન નવ સ્તવન
રામકલી, કાફી, ગાડી, નટ, મારૂ, પૂરવી, સંપૂર્ણ” એવો અંતમાં ઉલ્લેખ છે. એને અનુસરીને યમન કલ્યાણ, રામગ્રી અને કેદાર. મેં “નવનિધાન નવ સ્તવન” એવું શીર્ષક જવું આ ઉપરથી જોઈ શકાશે કે પ્રત્યેક સ્તવનને છે, જ્યારે ઉપર્યુક્ત . સા. સં. (ભા. ૧, રાગ ભિન્ન ભિન્ન છે. પૃ. ૭૩) માં એને “નવ નિધાન સ્તવન” ના વિષય–આ સ્તવને વિષય અનુક્રમે ગષભનામે નિર્દેશ કરાયો છે.
દેવથી શરૂ કરીને સુવિધિનાથ સુધીના નવ તીર્થકરના નવ સ્તવને –“નવનિધાન નવ સ્તવન”થી જે ગુણગાન ગાવાને છે. નવ સ્તવને સમજવાનાં છે તે અનુક્રમે અભદેવથી પહેલા સ્તવનમાં કષભદેવને આ તીર્થકર, માંડીને સુવાધનાથ નામના નવમાં જાય કર સાય આદ્ય નરેશ્વર, આઘ યતિ બ્રહ્મચારી કહ્યા છે. વિશેષસંબંધ ધરાવે છે. એ ન સ્તવનેની આ પંક્તિ માં અહીં કર્તાએ યશોવિજયગણિએ એમની પાસે અનુક્રમે નીચે મુજબ છે –
હાથી, ઘોડા, ધન, કાંચન કે નારી નહિ માંગતાં એમના (૧) ઋષભદેવ હિતકારી જગતગુરુ. ચરણકમળની સેવાની માગણી કરી છે. (૨) અજિતદેવ મુજ વાલહા.
બીજા સ્તવનમાં કહ્યું છે કે જેમ મધુકરને (૩) સંભવ જિન જબ નયન મિલે હે.
માલતી અને મુસાફરને ઘર ગમે છે તેમ મને હરી, (૪) પ્રભુ! તેરે નયનકી હું બલિહારી.
હર, બ્રહ્મા અને ઇન્દ્ર ને ગમતાં તું અજિતનાથ જ (૫) સુમતિનાથ સાચા હો.
ગમે છે. આ સ્તવનમાં ભરત, ઐરાવત અને વિદેહ(૬) ઘડિ ઘડિ સાંભરે સાંઈ સલૂના.
ને ઉલ્લેખ છે. (૭) એસે સામી સુપાર્શ્વસે દિલ લગા.
ત્રીજા સ્તવનમાં સંભવનાથના દર્શનથી કર્તાને (૮) શ્રી ચન્દ્રપ્રભ જિનરાજ રાજે. જે લાભ થયો તેને નિર્દેશ કર્તાએ કર્યો છે. તેમાં (૯) મેં કીને નહી તે બિન ઓરશું રાગ. નવ નિધિની હું નેધ લઉં છું. “ જેવી ભકિત તેવી ભાષા-ન સ્તવનની ભાષા “હિન્દી’ છે કરણા” એ વાત સૂચવતી વેળા કર્તાએ સફેદ શંખમાં
૧ આને સંક્ષિપ્ત પરિચય ગૂ. સાસં. (ભા. ૧ દુધ ભળ્યું એમ કહ્યું છે. વિશેષમાં અહીં સમ્યફાવપૃ. ૭૯) માં અપાય છે.
ને રન તરીકે નિર્દેશ છે. © ૧૬૫ ]e.