Atmanand Prakash Pustak 038 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

મોટું કેણ ?
[ ર૬૭ ]
દીવાળી જોઈ હજી તમે છોકરો છે છોકરા, એક વાર એ રાજા રથ પર બેસી બહાર અમારા જેટલાં વર્ષો જવા દે, પછી સમજશે. ઉદ્યાનમાં જતો હતો ત્યાં રસ્તે સાંકડો હતે
ખરી રીતે મોટા કણ હોઈ શકે તે જાણવા અને એક જ રથ સહીસલામત જઈ શકે તેમ છતાંયે મનુષ્ય પિતાની નબળાઈના પ્રતાપે, હતું. ત્યાં સામેથી મલિક રાજા રથ પર અજ્ઞાનતાના પ્રતાપે, ઉમ્મર-ધન-વૈભવ–સત્તા બેસીને આવતે હતે બને એ સાંકડા અને પીડિત્યના પ્રતાપે પિતાને મોટો માને છે. રસ્તામાં એકઠા થયા એટલે માલૂક રાજાના રથના હવે આપણે મોટે કેણ કહેવાય? તે જોઈએ સારથીએ બ્રહ્મદત્તકુમારના સારથીને કહ્યું તારે આ સંબંધી બોધગ્રંથમાં એક સુંદર
છે. પાછો વાળ. ત્યારે બ્રહ્મદત્તકુમારના રથના દષ્ટાન્ત મલે છે, જે વાંચતાં સુજ્ઞ વાંચક
- સારથીએ કહ્યું-મારા રથમાં કાશીનરેશ સમજી શકશે કે ખરી રીતે મેટા થવાને કે
બ્રહ્મદત્તકુમાર બેઠા છે, મારે રથ પાછો નહિં
( હઠે. તમારે પાછો . મલ્લિકરાજના સારકહેવડાવવાને લાયક કોણ હોઈ શકે ?
થીએ કહ્યું-મારા રથમાં મલિકરાજ બેઠા છે, એક વાર બુદ્ધદેવ પિતાના પૂર્વભવના મારે રથ પાછો નહિં હટે. એક ભવમાં કાશીના રાજા બ્રહ્મદત્ત ને ત્યાં જમ્યા હતા. તેમનું નામ બ્રહ્મદત્તકુમાર હતું.
મલ્લિકરાજના સારથીએ વિચાર્યું હવે તે બાલ્યાવસ્થામાં તેમણે ઉચિત શિક્ષા પ્રાપ્ત
આ બને રાજાઓમાં જે ઉમરથી નાને કરી લીધી. પિતાના મૃત્યુ પછી ૧૬ વર્ષની
કરી હોય તેને રથ પાછા હઠવે જોઈએ એટલે અવસ્થામાં જ તેઓ રાજના માલીક બન્યા. તેણે કારીશ્વરના ઉમ્મર પૂછી. જવાબમાં તેઓ ન્યાય, ધર્મ અને નીતિથી રાજ્યનું
કાશીશ્વરની ઉમર મલ્લિકરાજના જેટલી જ અને પ્રજાનું રક્ષણ કરતા. પ્રજાને સુખી કરવા હતા.
હતી. પછી રાજવૈભવ, સત્તા, કુલ, ગોત્ર, બનતું કરતા. પ્રજાના ઝઘડા પણ ન્યાય અને રાજ્યની આવક સંબંધી પ્રશ્નો થયા; પરંતુ નીતિથી જ ચૂકવતા હતા “યથા રાના તથા બને રાજવીઓનાં રાજવૈભવ, સત્તા, કુલ, પ્રજ્ઞા” ના ન્યાયે પ્રજામાંથી ઝઘડા, કલહ, ઈર્ષ્યા ગોત્ર, રાજ્યની આવક સરખાં જ હતાં. આખરે મટયાં અને પ્રજા સદ્ગુણી બની. રાજા પાસે મલ્લિકરાજના સારથીને કાશીનાથના સારથીએ કેઈ ફરિયાદ જ નહતી જતી. રાજાને થયું પૂછ્યું-ભાઈ, હવે એ વાત જવા દે. તમારા હવે આ ન્યાયાધીશ, ફેજ, પિોલિસ કોઈ રાજરાજેશ્વરમાં કયા કયા ગુણે છે તે કહે, કામની નથી. જ્યાં પ્રજા સદાચારી, ન્યાય- ત્યારે મલ્લિકારાજને સારથી બેપ્રિય, હિતાહિત સમજનારી હોય ત્યાં બીજા હક તક્ષશિવ પતિ, મછો મુલુના રક્ષકની જરૂર જ નથી રહેતી. રાજાએ કેર્યો. બંધ કરી પોતાની પ્રજા ઉપર વિશ્વાસ રાખી મુકું સીધુપ માધુના તિ, ગણાધ્યમિક્ષાપ્રજાને સદ્ગુણી બનાવવામાં પૂરેપૂરો પ્રયત્ન પુના, તા હિસી ગયે રાણા મા સ્થાપ્તિ આદર્યો. છેવટે પિતાના આત્માના અવગુણ સાથ | શેાધી શેધી તે દૂર કરવા પ્રયત્ન આદર્યો. “મલ્લિકરાજા કહેરની સાથે કઠોરતાને