________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૭૬ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
દુઃખ નિવારણનું ત્રીજું કારણ ખરેખર આકસ્મિક પ્રાર્થનાના પ્રતિઘોષરૂપે મનાતી સંપાતિક ઘટછે એમ જ કહી શકાય.
નાઓ પણ કુદરતના નિયમ અનુસાર જ બને છે. પ્રાર્થનાના દરેક પ્રકારના પ્રતિઘોષ આ ત્રીજા કોઈ ઘટના પ્રાકૃતિક નિયમના ભંગથી નથી થતી. કારણમાં આવી જાય છે એમ વસ્તુતઃ કહી શકાય. પ્રાર્થના કરનારની ઈચ્છા સંપાતિક રીતે વિવેકશન્ય માન્યતા કે શ્રદ્ધાને કારણે જ, પ્રાર્થનાના ફલિત થાય છે. એમાં વાસ્તવિક રીતે આશ્ચર્ય જેવું પ્રતિષનું કાલ્પનિક મંતવ્ય પરિણમે છે.* કશુયે નથી હોતું. કોઇ સંપાતિક ફલને આશ્ચર્યરૂપ સત્ય પરમાત્મા વિશ્વને નિયામક ન જ હોય. તે
- માને છે તે એક પ્રકારને શ્રમ છે. પ્રાર્થના થાય
કે ન થાય પણ જે ઘટનાઓ બનવાની જ છે તે કોઈને કંઈ સુખ-દુ:ખ પણ ન જ આપી શકે. અવશ્ય બને છે. એ ઘટનાઓને પ્રાર્થના સાથે ઉપહાર આદિનું પ્રદાન પણ સત્ય પરમાત્મા માટે કશે સંબંધ નથી હોત. પ્રાર્થનાથી પર અને સંભાવ્ય નથી. પરમાત્માનું સ્વરૂપ જ એવું છે કે,
2 સ્વતંત્ર ઘટનાઓમાં આશ્ચર્ય જેવું કશું ન હોય. તેનાથી વિશ્વની નિયામકતા, સુખ-દુ:ખનું પ્રદાન
કાઈ સંપાતિક ઘટનાથી, કંઈ કહેવાતા પ્રભુએ આદિ કઈ કાળે પણ શક્ય બને જ નહિ.
I પ્રાર્થના સાંભળીને ઈષ્ટ ફળ આપ્યું એમ ન માની ગત મહાન વિગ્રહ અને એ અગ ૩ થઈ ગયેલા શકાય. કુદરતમાં એવી સંપાતિક ઘટનાઓ અનેક અનેક વિગ્રહાને સૂક્ષ્મતાથી વિચાર કરતા, વિશ્વનો કોઈ બને છે. મનુષ્યની પ્રાર્થના પ્રતિઘોષરૂપે એ નિયામક પ્રભુ હોય એમ બુદ્ધિપુર:સર માની શકાતું નથી. ઘટનાઓ બને છે એમ કઈ ભાન વિશ્વને કઈ કહેવા પ્રભુ જનતાની પ્રાર્થનાને સ્વીકાર સર્વથા વિવેકન્ય થઈ પડે છે. કોઈ શત્રુને મૃત્યુ કરી તેને ગ્ય અમલ કરવા સમર્થ હેય એમ કઈ રીતે
માટે પ્રાર્થના કર્યા બાદ છેવત્તે અંશે સંપાતિક પણું નથી જણાતું. વિગ્રહમાં હજારો ગામે લુંટાય છે, લાખ માણસને સંહાર થાય છે, કર માણસે અનેક રીતે તેનું મૃત્યુ થાય કે તેને કંઈ દુ:ખ આવી પડે રીતે દ:ખી બને છે, વિગ્રહોથી દુનિયા ઉપર અનેક પ્રકા. એથી પ્રભુ પ્રાથનાનાં ફળરૂપે એ બનાવ બન્યા એમ રની ભયંકર આપત્તિ આવે છે. વિગ્રોથી વિવિધ પ્રકા- ન માની શકાય. શત્રુને મૃત્યુ આદિમાં કે મૃત્યુ રની દુઃખદાયી ૨૫-કાતિ પણું પ્રાય: થાય છે. વિગ્રહમાં આદિની ફલિતતામાં પ્રભુને જ સર્વ રીતે ઈષ્ટ કુલનિદોષ મનુષ્યની પણ ધાયેવાર કતલ થાય છે. આ બધું દાયી ગણવામાં આવે તે એ રીતે પ્રભુ ઉપર જનતા કિઈ સર્વજ્ઞ અને સર્વ શકિતમાન પ્રભુની ઈચ્છાથી જ થતું હોય અનેક પ્રકારનાં કલંક ચઢાવે છે એમ કહી શકાય. તે તેને કોઈ પ્રભુ કહે ? નહિ જ. એ કહેવાતે પ્રભુ નિરાધાર પોતે દોષયુક્ત અને પાપી હોવા છતાં, જનતા સેવા સ્ત્રીઓ અને અનાથ બાળકોનું પણું રક્ષણ નથી કરતે એ તેની વિચિત્રતાની પરાકાષ્ટારૂપ કહી શકાય. કરોડો મન દેશ અને સંવે પાપ ઈશ્વર ઉપર જ ઓઢાડે છે. અને કરડે અન્ય જીવને સંહાર જે પ્રભુથી બંધ ન થઈ જનતાની કેવી વિચિત્રતા ! શકતો હોય તેને પ્રભુ જ કેમ કહી શકાય ? આવા ભયંકર સંહારનું નિવારણ થાય તે નિમિત્તે, પ્રભુને અનેક પ્રાર્થનાઓ જેનેના સામાયિક વ્રતમાં પ્રાર્થનાને ખરા થઈ હરો, ઘોર સંહારના નિવારણ માટે પ્રાર્થના પ્રભની ભાવ આવે છે. ધર્મપ્રેમી જેને ધર્મધ્યાન આદિ મદદ મંગાઈ હશે પણ એ સર્વ પ્રાર્થનાઓ અદ્યાપિ નિમિત્તે આ વ્રતનું અનુષ્ઠાન પ્રાય: નિત્ય કરે છે. નિષ્ફળ જ નાવડી છે. કહેવાતા પ્રભુ ઉપર ખાસ અસર એ વ્રતથી આત્માને સર્વોચ્ચ આદર્શ યથાર્થ રીતે થાય તે માટે દુનિયાભરમાં કેટલીક વાર એક જ સમયે સાધી શકાય છે. અન્તર્મદાઁ અર્થાત ૪૮ મિનિટ લાખે પ્રાર્થના પણ થાય છે. એ પ્રાર્થનાઓ પણ નિરર્થક નીવડે છે. કોઈ કહેવા પ્રભુ મનુષ્યનાં દુઃખ આદિનું
- સુધી સર્વ પાપોથી મુક્ત રહેવું અને સર્વ પાપનું પ્રાર્થનાથી નિવારણ કરે છે, દુઃખી મનુષ્યને વિવિધ પ્રકા વિરમણ કરવું એનું નામ સામાયિક. સામાયિકથી રનાં સુખ આપે છે. આ સર્વથા અસત્ય હોવાનું આ સર્વ સમભાવરૂપ મહાન માં મહાન લાભની પરિણતિ ઉપરથી પ્રતીત થઈ શકે છે,
થાય છે.
- (ચાલુ )
For Private And Personal Use Only
