Atmanand Prakash Pustak 037 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

-
-
-
-
-
-
[ ૩૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ સૂર્ય-ચંદ્રનો પ્રકાશ તે બહાર થાય છે, પરંતુ હૃદયનું ધર્મ પામીને પણ સંયમ વ્રત પાળતાં અસહ્ય દુઃખ અજ્ઞાનરૂપી અંધારું તેડનારા તો જિનેશ્વરો જ હોવાથી આવવાથી “કાયરતા ” ઉત્પન્ન થતાં પૂર્વના આવા તેમને “પ્રબળ ઉદ્યોત કરનારા” વર્ણવે છે. સર્વ રમ્ય સુખને યાદ કરી તેમાં જવા ચાલનારાને તેના જીવોને સર્ફિલા સ્વામી ધર્મને ઉપદેશ દેવાથી સંસારનાં પૂર્વનાં દુ:ખે યાદ કરાવી તેને ધર્મમાં સ્થિર કરવિરતિ પદ પામીને સાધુઓ સર્વ જીવોને અભયદાન વાથી “ધર્મના સાથી” તરીકે માન્યા છે. ચક્રવર્તી આપે છે. માટે “અભયદાયક” એટલે પ્રાણી માત્રને રાજા પિતાના પ્રબળ સૈન્ય વડે–ચાર અંગવાળી સેનાભય દૂર કરનાર ગણાય છે. વળી ચર્મચક્ષુ જ્યાંત્યાં વડે ચારે દિશામાં પ્રજાનું રક્ષણ કરે છે તેમ જિનેશ્વર કરીને પોતાનો વિષયાદિક સ્વાદ લેતાં કુમાર્ગે દોરવા ભગવાન દાન, શીલ, તપ, ભાવ એ ચાર અંગવાળા પ્રયત્ન કરતાં પોતાને જ નુકસાન કરનાર અનુભવ ધર્મવડે સાધુ, સાધ્વી, શ્રાવક, શ્રાવિકાના અંગવાળું પરિણામે જ પામે છે, તેથી તે ચક્ષને સદુપયોગ તીર્થ સ્થાપન કરી સર્વે જીવોને રક્ષણ આપે છે કરી, સમિતિ પાળીને કે તેને અયોગ્ય સ્થળે જતાં
તેથી તે “ધર્મચક્રવતી” કહેવાય છે કે જેમનું જ્ઞાનઅટકાવી ધ્યાન ધરીને ચક્ષને સ્થિર કરવાનો ઉપદેશ રૂપી ભાવ ચક્ર અને ઈકોએ આગળ કરેલું ધર્મચક્ર આપ્યાથી તે “ચક્ષદાતા” ગણાય છે. મોક્ષમાર્ગને વિશ્વમાં તેમની સાથે ફરી, ભવ્ય જીવોના હૃદયને મૂકી સંસારમાં ભ્રમણ કરવાને કુમાર્ગ પકડી ચાલ- શરણ આપી મનમાં થતી પીડાઓને શાંત કરે છે. નારા ભેળા જીવોને સુમાર્ગ દીધાથી “ માર્ગ જેમને થએલું જ્ઞાન સંપૂર્ણ હોવાથી કોઈ પણ દિવસ દેખાડનારા” ગણેલા છે. તેમજ માતા, પિતા, બંધુ, અજ્ઞાનતાને ઉદય થવાનો સંભવ નથી તેમજ દર્શનમિત્ર વિગેરે સઘળાં સ્વાર્થનાં જ સગાં છે જ્યારે વરણીય કર્મનો કદી પણ ઉપદ્રવ ન થવાને હોવાથી તે પરમાત્મા તો ધર્મતત્વ ઓળખાવી ખરૂં શરણુ “અપ્રતિહત જ્ઞાન અને દર્શનના ધરનારા ” આપનાર હોવાથી “શરણના દેનાર” માન્ય છે. ગણેલા છે. વળી જેમને હવે પછી શુદ્ધ આભરમણુતામાં સંશોનું નિરાકરણ કરવાથી તથા પૂર્વ ભવનું છે કદી પણ વિઘ આવવાનું નથી જેથી તેમની છદ્મસ્થ અભવિષ્યનું કે પૂર્વ કાળનું યથાયોગ્ય વર્ણન વસ્થા જે અવિરતિ દૂષણને ઉત્પન્ન કરનારી હતી તે નાશ કરવાથી, ખાતરીભરેલા પુરાવાથી, માણસના મનનું થવાથી તેને “દૂર થએલી છદ્મસ્થ અવસ્થાસમાધાન થતાં, તેમના વચન ઉપર પૂર્ણ શ્રદ્ધા થવાથી વાળા” માનેલા છે. જેઓ જન્મ મરણનાં ઉત્પાદક ઘાતી
કર્મને જીત્યાથી “જિન” તરીકે ઓળખાય છે, અને પિતાને સમકિત એટલે “બોધિના દેનારા” ગણેલા
બીજા ઈછા કરનારાં મનુષ્યોને પણ તેવા જિતનારા છે. દુર્ગતિમાં પડતા જીવને ધારી રાખે તે ધર્મ કહીએ.
કરવાથી “જયકર” માનેલા છે. તે જ પ્રમાણે સંસારતેવા ધર્મને અનેક રીતે નય, પ્રમાણ, નિક્ષેપ, હેતુવડે
સાગરમાંથી દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રરૂપી રત્નત્રયી નવસિદ્ધ કરી હદયમાં સ્થાપન કરનારા હોવાથી
વડે તરી જવાથી “તરેલા” અને બીજાને તે ધર્મના દાતા” ગણેલા છે. વળી ધર્મ ચાહક ઉપદેશ આપી તારવાથી “તારક” તરીકે વિદ્વાનો જીને સંસારની પરિભ્રમણુતાનું દુઃખ યથાર્થ સમ- જેને સ્તવે છે. જાવ્યાથી ફરીને તેવા ઉત્તમ કાર્યથી ભ્રષ્ટ ન થતાં પિતે શુદ્ધ તત્વને સમજવાથી “બુદ્ધ” અને તેમાં સ્થિર થાય છે, માટે તે વીતરાગ પ્રભુને “ધર્મો બોધ દેતા હોવાથી “બોધક” તરીકે મનાવેલા છે. પદેશક” અને ધર્મ દેખાડનારા ગણ્યા છે. વળી પિતે સંસાર પરિભ્રમણથી મુકત થએલા અને બીજાને કોઈપણ જીવ તેવા ધર્મથી વિમુખ ન રહે તેટલા મુકાવનાર હોવાથી મુત” અને “મોચક” માટે કેવળજ્ઞાન પામી કૃતકૃત્ય થવા છતાં પણ તરીકે જનોએ વર્ણવ્યા છે. વળી સર્વને જાણનારા, પરમાર્થવૃતિથી સર્વ ઠેકાણે વિચરી લોકોને દુઃખથી સર્વને દેખનારા હોવાથી “સર્વજ્ઞ અને સર્વદશી” બચાવે છે માટે “ધર્મના નાયક” ગણેલા છે. તરીકે મનાયા છે. વળી જેઓ નિરુપમ સ્થાન જે